بررسی محرمیت در خانه های سنتی ایرانی با تأکید بر سلسله مراتب (نمونه مطالعه: خانه حاج حسن غفوری (قزوینی ها) در اصفهان)

امروزه مسکن بعنوان ظرف و قالب زندگی کمتر از الگوهای معماری گذشته وام می گیرد. این در حالیست که خانه سنتی واجد الگوهاییست که سال ها و بمرور زمان تحت تأثیر عوامل فرهنگی و طبیعی در بستر زمان و مکان شکل گرفته است. این خانه ها بطور کامل مطابق با نیاز های بشر و سبک زندگی زمانه عمل می کرده است. نیاز به حفظ محرمیت بعنوان نیازی فرهنگی در جامعه سنتی ایران، جایگاه ویژه ای داشته و دارد. امروزه ریشه بسیاری از ناهنجاری های روحی در خانه و خانواده را می توان در عدم فراهم سازی فضای آسایش روانی مسکن جستجو نمود. اینن امر در گرو بها دادن به تمهیدات فرهنگی موجود در معماری گذشته، همچون محرمیت، تحقق میابد. در نتیجه این پرسش مطرح می گردد که سلسله مراتب خانه های سنتی ایران، چگونه در راستای تحقق محرمیت در خانه عمل کرده است؟ جهت پاسخگویی به سوال، پژوهش پیش رو بر روی خانه حاج حسن غفوری (قزوینی ها)، بعنوان یک نمونه موردی شاخص در شهر اصفهان متمرکز گردید. مقاله بر آن است تا سلسله مراتب محرمیت این خانه را در ارتباط به هر عرصه و هر فضا، مورد خوانش قرار دهد. پژوهش از نوع کاربردی با رویکرد تفسیرگرایی به صورت تحلیلی- توصیی و با روش جمع آوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی، است. در این راستا ابتدا با نگاهی تحلیلی به آرای برخی اندیشمندان، تعریف روشنی از محرمیت و همچنین سلسله مراتب در خانه های سنتی ایران، ارائه و سپس این عوامل در قالب مولفه های مطرح شده در چهارچوب نظری تحقیق، در نمونه انتخاب شده مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه اصل از این بررسی نشان می دهد که در طراحی این خانه، معمار، به چه طریق در هر فضا، عامل محرمیت را از طریق رعایت اصل سلسله مراتب در ابعاد گوناگون رعایت نموده است.

Keywords:

خانه سنتی , محرمیت , سلسله مراتب , خانه حاج جسن غفوری