جلال شیری - کارشناس ارشد آب و خاک، دانشجوی دکتری تخصصی آبیاری و زهکشی،
امیرحسین ناظمی - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز

طراحی و مدل سازی و مطالعات مربوط به سامانه های زهکشی زیرزمینی در اغلب موارد با این فرض صورت می پذیرد که جریان آب در محل ورود به لوله زهکش با کمترین مقاومتی مواجه نبوده و لذا خطوط هم پتانسیل مربوط به آبهای زیرزمینی منطبق بر سطح جانبی لوله زهکش می باشد که از این فرض به عنوان فرض زهکش ایده آل (زهکش فاقد مقاومت ورودی) یاد می شود. با این وجود، فرض یاد شده در اغلب موارد صحیحی نبوده و وجود مقاومت ورودی سبب ایجاد اختلال و به هم خوردگی در آرایش جریان در پیرامون زهکش می گردد. در تحقیق حاضر اقدام به بررسی وضعیت هیدرولیکی جریان در یک سامانه زهکشی زیرزمینی فاقد پوشش پرداخته شده و برخی از مؤلفه های مربوط به مقاومت ورودی (و نیز مقاومت جریان نزدیک شونده) محاسبه شد. نتایج حاصل نشان داد که با افزایش میزان بار آبی موجود در بالای لوله زهکش، مقدار مجاز مقاومت ورودی کاهش می یابد. در ادامه مؤلفه فاکتور مقاومت ورودی و نیز افت بار و مقاومت ناشی از جریان نزدیک شونده محاسبه گردیده و مورد تحلیل واقع شد. بررسی ها نشان داد که قسمت اعظم افت بار ورودی ناشی از ایجاد حالت عدم تقارن در جریان شعاعی پیرامون زهکش می باشد.

جریان شعاعی غیر متقارن، مقاومت ورودی، مقاومت جریان نزدیک شونده