ابوالفضل فدائی - کارشناسی ارشد تاریخ اسلام

ساختار حكومت قاجار مخصوصاً ساختار نظامي ارتش بسيار سنتي، ابتدايي و فاقد كارآيي بوده ؛ به همين دليل ، بخشياز موانع شكل گيري ارتش ريشه در همين ساختار سنتي ريا، فساد آميز و ناسودمند اقتصادي و نظامي حكومت قاجارداشته است كه موجب ناهموار شدن راه اصلاحات گرديده بود. و سپاهيان به شيوه هاي سنتي تعليم مي ديدند و تحت امرروساي قبايل خود بودند .هجوم دولت هاي استعماري روسيه و انگليس به ايران ،مخصوصاً شكست هاي سنگين از روسيه،حكومت گران و نخبگان حكومت قاجار را متوجه ساختار سنتي و ناكارآمد ارتش قاجار كرد. از اين رو انديشه اصلاحاتنظامي و تشكيل ارتش ، دولت مردان قاجار را به تلاش ها و اصلاحات مختلفي وا داشت و آنها را در راه رسيدن به اينهدف ، كوشش هاي زيادي انجام دادند ؛ اما اين تلاش ها به نتيجه مطلوب نرسيد از اين رو مقاله حاضر در صدد است باشيوه توصيفي تحليلي – تاريخي به بررسي وضعيت ارتش در دوره قاجار و اصلاحات نظامي علي رغم تلاش هايدولتمردان بپردازد.نتايج و دستاوردهاي پژوهش حاضر نشان مي دهد كه عواملي چون نبود آموزش نظامي ، نبود تجهيزاتمدرن و بي توجهي به امور نظامي و مخالفت كارگزاران داخلي و ضعف و ناكارآمدي ساختار اقتصادي و نظامي در انحطاطارتش ايران در اين دوره نقش داشته است.

ارتش، قاجار، اصلاحات نظامی، کارشکنی ها