مینا آقازاده - دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات پایداری- دانشگاه شاهد
فریده داوودی مقدم - دانشیار دانشگاه شاهد

رو به رو شدن جهان امروز با بحران های گوناگون زیست محیطی، انسان ها را به بازنگری در مواجهه با محیط زیست پیرامونش وادار ساخته است. این تلاش در فضای بی حدّ و مرز ادبیات به پایداری نوعی نقد ادبی منجر شد که از منظر تأثیر و تأثیرات زیست محیطی به بررسی و واکاوی متن می پردازد. شاعران و نویسندگان هریک از زاویۀ خاص و منظری ویژه به طبیعت و زیست بوم انسان نگریسته اند و خالق آثاری جالب توجه بوده اند. دل مشغولی های متفاوت راجع به محیط زیست و انسان و گیاهان و حیوانات از جمله مبحثی هستند که شاعران در بسیاری از اشعار خود سخن رانده اند. سوال اصلی پژوهش پیش رو، چگونگی نمود نقد بوم گرا در اشعار پایداری دو شاعر، محمدرضا شفیعی کدکنی و سیدحسن حسینی به روش توصیفی تحلیلی و از رهاورد به کارگیری روش تحلیل محتوای کیفی است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در اشعار مورد بررسی، طبیعت با همۀ جلوه های خویش حضور دارد و شاعران برای بیان مقاصد خویش از عناصر طبیعی پیرامون خود بهره جسته اندکه این مطلب از مفاهیم مهم در حوزۀ نقد بوم گراست. همچنین شاعران در ابیاتی به طور مستقیم به بیان بحران های زیست محیطی پرداخته اند. به عبارتی دیگر به توصیف بحران و آسیب های زیست محیطی، هشدار برای آلودگی طبیعت، گاهی به صید و شکار بی رویۀ جانوران و گاهی نیز به توصیه به محافظت از عناصر زیست محیطی پرداخته اند. و در ابیاتی نیز به طور غیر مستقیم با استفاده از عناصر زیست محیطی به بیان مسائل پایداری و مقاومتی پرداختند.

نقد بومگر ا، پایداری ، سیدحسن حسینی ، محمّدرضا شفیعی کدکنی