مطالعه تطبیقی تابعیت در نظام حقوقی ایران و آمریکا

یکی از حقوق اساسی هر فرد، تابعیت است که دولت ها مکلف به رعایت و حمایت از آن هستند، به نحوی که به طور مستقیم به این حق بشری اشاره شده است. بند 1 از ماده 15 اعلامیه جهانی حقوق بشر اعلام می کند: «هرکس حق دارد دارای تابعیت باشد». برابر بند 2 همین ماده: «احدی را نمی توان خودسرانه از تابعیت خود یا از حق تغییر تابعیت محروم کرد». تابعیت رابطه سیاسی بین فرد و دولت متبوع بوده و دارای آثار حقوقی خاصی است. یکی از عوامل تعیین و تغییر تابعیت اشخاص نسبت به خود همسر و فرزندان، ازدواج می باشد. تابعیت عموماً مبتنی بر دو سیستم است: سیستم خون و سیستم خاک در ایران تابعیت به طور عمده بر سیستم خون متکی است، البته در مواردی از سیستم خاک برای کسب تابعیت استفاده شده است. با توجه به قانون مدنی ایران، کسی که از پدر ایرانی در ایران یا بیرون از کشور متولد شود ایرانی است اگرچه مادرش غیر ایرانی باشد اشتغال در برخی از کارها و دست یابی به شماری از مقامات دولتی نیازمند داشتن تابعیت ایراغنی است. در آمریکا تابعیت به طور عمده بر سیستم خاک مبتنی است، البته سیستم خون هم جایگاه خود را در قوانین این کشور دارد. قاعده خاک که معمولاً کشورهای مهاجرپذیر آن را اعمال می کنند هر کودکی که در سرزمین آن کشور متولد شود صرف نظر از این که والدینش تابعیت کدام کشور را داشته باشند، به تابعیت کشور محل تولد در می آید. در قاعده خون که معمولاً از سوی کشورهای مهاجر فرست برای ایجاد تابعیت مورد استفاده قرار می گیرد کودکی که از پدر و مادر یا تنها پدر دارای تابعیت آن کشور در هر نقطه ای از جهان متولد شود به تابعیت کشور والدینش در می آید.

Keywords:

تابعیت , سیستم خون , سیستم خاک , تعارض قوانین , ایران , آمریکا