لیلا رحیمی - استادیار گروه معماری دانشگاه تبریز،
سپیده زارع - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه علامه طباطبایی،
حدیث بردبار - کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه تبریز،
لیلا علیلو - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه تهران

در دهه های اخیر رشد چشمگیر جمعیت، سبب بروز مشکالت بسیار زیادی نظیر افزایش آلودگی محیط زیست، کاهش توان اکولوژیکی، افزایش فشار بر محیطزیست، افزایش میزان گازهای گلخانه ای، جنگل زدایی و.. شده است. مشکالت ایجاد شده دلیلی بر ناپایدارشدن فضای اکولوژیکی شهرها می باشد. ناپایداری ایجاد شده در اغلب شهرها با فضای ارگانیک، سبب کاهش توان اکولوژیکی منطقه پشتیبان خواهد شد. در طی یک فرایند پیچیده کالا و منابع از منطقه پشتیبان وارد شده و در مقابل ضایعات به منطقه پشتیبان ارسال می گردد. در نتیجه فضای اکولوژیک ناپایدار بوجود آمده دیگر قادر به برآوردن نیازهای اساسی جمعیت خود نخواهد بود. از سویی دیگر حرکت به سوی پایداری در جوامع شهری مورد توجه قرار گرفته است. داشتن شهر پایدار و سالم برنامه ریزان را واداشته است که به دنبال یافتن شاخصهایی باشند که از طریق آن بتوان جوامع را به سمت پایداری سوق داد. شاخص ردپای اکولوژیک یکی از این شاخصها است. در حالت کلی میتوان گفت که استفاده از روش ردپای اکولوژیک سبب تحقق پایداری شهرها خواهد شد. ردپای اکولوژیکی شاخصی به منظور بررسی تاثیرات زیست محیطی تولیدات، فعالیتها و خدمات بشری بر زیست کره است. شاخص ردپای اکولوژیکی در ایران در سال 2015 برابر با 2.8 هکتار در مقیاس جهانی به ازای هر نفر بوده است، در حالیکه میزان ظرفیت زیستی ایران 0.9 هکتار در مقیاس جهانی به ازای هر نفر است، این امر نشان دهنده برداشت بیش از حد از منابع طبیعی می باشد. در همین راستا و با توجه اهمیت غیرقابل انکار مسئله مطرح شده، پژوهش با هدف بازمروری بر مفهوم ردپای اکولوژیک صورت گرفته است.

ردپای اکولوژیک، بومشناختی، پایداری، شهر پایدار.