تحلیل گونه شناختی مسجدهای تاریخی حوزۀ جنوب البرز

این پژوهش درصدد گونه شناسی مساجد حو زۀ فرهنگی- جغرافیایی جنوب البرز است؛ چراکه از این طریق درک وحفاظت بهتر فضا و دستیابی به دیگر شیوه های طراحی با شناخت و دسته بندی گونه های مختلف معماری میسرترمینماید. در این پژوهش تلاش میشود با بررسیهای توصیفی- تحلیلی و مقایسۀ تطبیقی مساجد مورد بررسی قرارگرفته با یکدیگر به گونهبندی اصولی در این خصوص حاصل و تحلیلی از ویژگیهای هر یک ارائه شود. در ابتدای امر سعی در دسته بندی و شناخت گونه های معماری رایجِ این ناحیه شده است. تعداد پنجاه وسه مسجد تاریخی دراین ناحیه بررسی شده و نقشۀ تعدادی از آنها، از هرگونه و زی رگونه حداقل یک نمونه، بازترسیم شده است. شناخت شیوه و سبک معماری مساجد یک حوزه و تطبیق این گونه شناسی با مساجد دیگر حوزههای جغرافیایی- فرهنگی سبب یک شناخت کلی از معماری مساجد و شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی هر دوره و یک شناخت جزئی از فراوانی گونه ها در معماری مساجد ایران خواهد شد. به این ترتیب گونه بندی مساجد حو زۀ جنوب البرز به چهار گونۀ کلی: 1. مساجد شبستانی 2. مساجد ایوانی 3 . مساجد گنبدخانه ای 4. مساجد طنبی؛ و هشت زیرگونۀ ۱.۱ شبستانی ۲.۱ شبستانی میانسرادار ۳.۱ .شبستانی تک ایوانی ۴.۱ .شبستانی دوایوانی، ۱.۲ .تک ایوانی ۲.۲ .دو ایوانی ۳.۲ .سه ایوانی ۴.۲ .چهار ایوانی دسته بندی میشوند.

Keywords:

گونهشناسی مسجد , مساجد حو زۀ جنوب البرز , چیستی مسجد , عناصر کالبدی