مهلا پارسایی - کارشناسی ارشد معماری داخلی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران،
ستایش جواهری - دانش آموز پژوهشگر، مجتمع آموزشی فرزانگان یک، سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، تهران،
آرمیتا مجدی - دانش آموز پژوهشگر، مجتمع آموزشی فرزانگان یک، سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، تهران،

بسیاری از نگاره های ایرانی در زمره مهمترین ا سناد ت صویری و به عنوان مدارک معتبر مطالعه تاریخ معماری قرار می گیرند. در این بین نگاره های شاهنامه شاه طهما سبی که در آن فضاهای متنوع معماری و شهر سازی در پس زمینه روایتهای شاهنامه ترسیم شده اند یکی از منابع ارز شمند و معتبر محسوب میگردند. نگاره های این شاهنامه با تمایلی آ شکار به بازنمایی محیط زندگی انسـان و جهان محسـوس در مکتب تبریز ترسـیم شـده اند. با وجود گرایش به واقع گرایی در این نگاره ها، میتوان اظهار داشـــت که این نگاره ها حامل بازنمایی و درک نگارگران از محیط اطراف خویش بوده اند و در بســـیاری موارد میتوانند علاوه بر اطلاعات کالبدی، اطلاعاتی در باب دیدگاه های اجتماعی نگارگران و تعاملات انســانی در فضــا را نیز در اختیار قرار دهند. از بین عنا صر و فضاهای متفاوت معماری و شهر سازی تر سیم شده در نگاره های شاهنامه شاه طهما سبی، این مقاله به طور ویژه به برر سی عن صر ایوان پرداخته و بدین منظور 50 نگاره مرتبط از بین 258 نگاره منت شر شده از نسخه شاهنامه شاه طهما سبی منتشــر شــده توســط موزه متروپولین نیویورک را، مورد بررســی قرار میدهد. این مقاله به دنبال آن اســت تا با شــناخت زبان نگاره های شاهنامه شاهطهماسبی، نقش و کارکرد ایوان را در این نگاره ها مورد بررسی قرار داده و ویژگیهای کمی و کیفی آنها را مشـــخص کند. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصـــیفی - تحلیلی اســـت و برای گردآوری اطلاعات از روش مطالعات کتابخانه ای استفاده شده است. نتایج این مقاله نشاندهنده آن است ایوان ها عناصری شاخص با ویژگی های ساختاری و زیبایی شناسی تقریبا مشترک در بناهای معماری بویژه مسکونی و حکومتی محسوب می شدهاند که به سبب کیفیت فضایی مطلوب، به عنوان عنصــری پرتکرار و با کاربری متفاوت عمومی و خصــوصــی در نگاره ها ترســیم شــده اند و ابعادی از زندگی اجتماعی و فرهنگی آن دوران را بازنمایی میکنند که در این مقاله به برخی از وجوه آنها پرداخته شده است.

ایوان، شاهنامه شاه طهماسبی، نگارگری ایرانی، منابع تصویری معماری