بهنوش طاهرخانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری مسکن علم و صنعت ایران،
عباس یزدانفر - دانشیار مهندسی معماری دانشگاه علم و صنعت ایران

کشور افغانستان در طول تاریخ خود، شاهد جنگ و درگیری های زیادی بوده است. این امر موجب مهاجرت بسیاری از ساکنان این کشور شده است. از آنجا که ایران و افغانستان پیوندهای فرهنگی، دینی، اجتماعی و عاطفی زیادی دارند، بیش از هر ملتی به یکدیگر نزدیک هستند. از مهم ترین اشتراکات فرهنگی بین دو کشور که عناصر مهم هویتی (اجتماعی) می باشند، زبان، اسطوره، دین و تاریخ است و این امر باعث میشود که افغان ها ایران را به عنوان اولین مقصد برای مهاجرت خود بدانند. افغان های مهاجر با سالهای زیاد اقامت در ایران، به این کشور وابستگی پیدا می کنند و جامعه و فرهنگ ایرانی را می پذیرند. گاه این تعلقات موجب گسست ارتباط با وطن خود شده و تمایل به بازگشت به کشور خود را نخواهند داشت. افغانهای ساکن در ایران با هویت افغان خود پذیرای فرهنگ و جامعه ایران نیز خواهند شد و این موجب نزدیکی و اختلاط فرهنگی در جامعه ایرانی می باشد. در این پژوهش با انتخاب منطقه کوره آجر پزی شمس آباد تهران و روش تحقیق پیمایشی و بازدید میدانی، مصاحبه عمیق با افغان های ساکن در این منطقه انجام شده است تا با بررسی مسائل فرهنگی و اجتماعی این افراد نسبت به الگوی کالبدی محل زندگیشان آگاهی لازم بدست آید. از آنجا که الگوی کالبدی در ارتباط نزدیک با مسائل اجتماعی و فرهنگی می باشد و با تحلیل مصاحبه و استخراج کد ها در می توان یافت که شاخصه های فرهنگی اجتماعی افغان ها در جامعه ایران مرتبط با فضای کالبدی مسکن سه مولفهي مهمانوازی، محرمیت، دوستدار فضای سبز می باشد. در ادامه میتوان دریافت که با ارتقای سطح تعاملات اجتماعی و تاکید بر رسوم مشترک و هم آمیزی فرهنگی و اجتماعی افغانها و ایرانی ها با استفاده از فضای کالبدی موجب پذیرش یکدیگر و دوری از انزوای افغانها در جامعه ایرانی و در نتیجه آن همزیستی و همبستگی اجتماعی بینشان میشود.

مهاجران افغان، ایران و افغانستان، اشتراکات فرهنگی، الگوی کالبدی.