بررسی تطبیقی جایگا میادین مشهد در حفظ و ارتقای خاطره جمعی شهروندان(نمونه موردی میدان گنبد سبز و میدان شریعتی مشهد)

زیستگاه های انسانی آکنده از خاطراتی هستند که ساکنان از گذشته های خویش در ذهن دارند. این خاطرات گاه فردی و شخصی بوده و گاه از ماهیت جمعی برخوردارند . خاطره جمعی خاطره مشترک افراد از وقایع و رویداد های تجربه شده توسط آنها به عنوان عضوی از گروه در چارچوبی فضایی و اجتماعی است.بی توجهی به مقوله خاطرات جمعی در شهر میتواند عواقب ناخوشایندی همچون بحران های هویتی را در پی داشته باشد. با وجود نقش مؤثر خاطرات جمعی در ارتقاء کیفیت مکانهای شهری و همچنین تجربه غنی فضاهای عمومی شهری در شهر های ایران ، در ادبیات طراحی شهری کشورمان ، جایگاه ویژه این موضوع در فضاهای عمومی شهری به خوبی مورد بررسی قرار نگرفته است.پژوهش حاضر با هدف شناسایی معیارها و عوامل تأثیرگذار بر شکل گیری خاطراتجمعی در میادین شهری صورت گرفته است. به این منظور ، در ابتدا مفهوم خاطره جمعی و ارتباط آن با مکان و میدان از طریق مطالعه نظرات اندیشمندان شناسایی شده و سپس معیارها و عوامل تأثیرگذار بر شکلگیری و حفظ خاطرات جمعی در عرصه عمومی شهر به ویژه میدان استخراج گردیده است. سپس این مؤلفه ها از طریق مطالعه اسنادی و برداشت های میدانی، درمیدان گنبد سبز و میدان شریعتی مورد بررسی و تدقیق قرار گرفته است . نتایج حاصل از مطالعات اسنادی به شناسایی مولفه های فضایی و مولفه های مرتبط با کاراکتر میدان انجامید.سکون ،تجمع پذیری،انعطاف پذیری،تعیین فضایی،یکپارچگی و تداوم از جمله مولفه های فضایی و جهت یابی،شناسایی و شفافیت (عناصر یادمانی،نام ها و اسامی و فعالیت ها و عملکردها)از جمله مؤلفه های مرتبط با کاراکتر مکان بوده است. در مرحله بعد، مصاحبه حضوری عمیقی با گروه های دارای خاطرات جمعی از میدان گنبد سبزو شریعتی مشهد صورت گرفته است . مصاحبه های عمیق ، تحلیل محتوا ، سیما و منظر را نیز به مؤلفه های فوق افزود. نتایج این پژوهش نشان داده است که این عوامل از سه طریق بر شکل گیری و تداوم خاطره تأثیرگذارند: زمینه سازی برای وقوع رویداد، کمک به شکلگیری تصویرذهنی و زمینه سازی برای تداوم خاطره .

Keywords:

خاطره جمعی , مکان , میدان گنبد سبز , میدان شریعتی(تقی آباد)