مهدی برنافر - دکتری شهرسازی؛ کارشناس مسئول عمران و شهرسازی شهرداری شلمان

یکی از ویژگیهای اساسی هر برنامه، ارایه راه حل برای یک مسئله است. گرچه تاکنون پژوهشها و مباحث بسیاری در خصوص فرایند برنامه ریزی شهری و اجزای آن مطرح شده است؛ با این حال موضوع ماهیت راه حلها در برنامه ریزی و طراحی، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. راه حلها به این موضوع که چه کارهایی باید برای تحقق اهداف انجام شوند، میپردازند. یکی از مسایلی که برنامه ریزان با آن روبرو هستند این است که راه حلهای قابل انتخاب چه چیزی هستند، در چه سطوحی قابل تقسیم بوده و یا چگونه میتوان راه حلهای جدید برای مسایل شهری تدوین نمود. از این حیث، یکی از نیازهای بنیادین برای برنامه ریزان، شناخت انواع راه حلهای موجود در شهرسازی، یادگیری شیوه های ساختن آنها و الزامات ساختن یک راه حل مناسب است. لذا هدف این مقاله تبیین مفهوم راه حل و طبقه بندی انواع آن در برنامه ریزی شهری میباشد. این پژوهش از نوع بنیادین بوده، بر مبنای تحلیل نظری استوار است و از روش اسنادی برای دستیابی به اهداف خود بهره می برد. گونه شناسی انواع راه حلهای موجود در برنامه ریزی شهری نشان میدهد راه حلها اساسا در 4 گونه کلی قابل طبقه بندی هستند که عبارتند از راهبرد، سیاست، ضابطه و رهنمود. در یک سطح بندی کلی، راهبردها نسبت به سیاستها و سیاستها نسبت به ضوابط عمومیت بیشتری دارند. از آنجایی که رهنمودها پیشنهادهای تکمیلی برای نیل به راه حل مطلوب فراهم می آورند، غالبا نسبت به سایر راه حلها از جزئیات بیشتری برخوردار هستند. در نهایت پیشنهاد میشود جهت شکل گیری یک توافق عمومی در حوزه برنامه ریزی شهری، واژه راهکار به عنوان همارز واژه راه حل و مترادف با واژه انگلیسی Solution معنی شود.

برنامه ریزی شهری، راه حل، گونه شناسی