تجلی صیانت از حریم خصوصی در خانه های دوره قاجاری شهر تبریز

معماری ساختمان ها برای پاسخ به نیازهای فرهنگی و محیطی افراد، طراحی شده است، هر بخشی از جامعه در طرح این معماری تاثیر می گذارند. تأکید اسلام بر محرمیت و حجاب، سبب شده که این مشخصه بر تمامی ابعاداجتماعی و فرهنگی - که یکی از نمودهای آن معماری است - اثر گذارد .محرمیت نه تنها ضوابط دیگری را بر مسکن سنتی اعمال می کند، بلکه به عنوان مهم ترین معیارهای ساخت نیز قلمداد می شود . هدف اصلی این پژوهش، شناخت میزان و اهمیت محرمیت در معماری خانه های دوره قاجاریه است که خانه های سنتی شهر تبریز به عنوان نمونه انتخاب شده است. تبریز از گذشته، به عنوان شهری با مردمی مذهبی و پایبند به اصول اسلامی شناخته شده است. نتایج تحقیق، نشان می دهد که تفکیک و تقسیم فضاها در خانه های سنتی تبریز به دو بخش اندرونی و بیرونی بوده است؛ نحوه عرصه بندی عمومی و خصوصی فضاهای خانه، به کارگیری و استفاده از ایوان سرپوشیده، راهروهای میانی و واسط میان فضاها، فضای پیش ورودی اتاق ها، پنجره های کنترل شده و آستانه کوتاه در و تمهیدات مشابه، سبب ایجاد محرمیت در خانه های سنتی تبریز شده است. همچنین معماران، با ایجاد سلسله مراتب حرکتی، ایجاد فضاهای واسط جهت عدم دسترسی مستقیم به فضاهای خانه و تمهیدات مختلف معماری، باعث شکل گیری و رعایت قلمرو محرم بودن، شده اند.

Keywords:

فرهنگ , محرمیت , معماری تبریز , خانه های سنتی تبریز , دوران قاجاریه