محسن عزتی - دانشجوی کارشناسی ارشد،گروه مهندسی عمران ، واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز،ایران
فریبا بهروز سرند - استاد یار، عضو هیئت علمی،گروه مهندسی عمران ، واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز،ایران

خاک های واگرا در گروه خاک های حساس به آب هستند که استفاده از این نوع خاک ها در پروژه های عمرانی بدون تدابیر خاص می تواند باعث مشکلاتی از جمله آسیب و حتی تخریب در سازه شود. این پدیده در طرح هایی نظیر سدهای خاکی و کانال های آبرسانی که تمرکز فشار آب در داخل خاک وجود دارد دارای اهمیت ویژه ای می باشد. استفاده از مصالح پوزولانی که در طبیعت به وفور یافت می شود و استفاده از نانو مواد به جای مصالح سنتی با توجه به ماهیت آنها که آثار زیان بار کمتری بر محیط زیست خواهند داشت در بهبود خواص ژئوتکنیکی و اصلاح رفتار خاک های واگرا ضمن موثر بودن در توسعه پایدار نقش اساسی خواهد داشت. با توجه به اینکه تاثیر مصالح پوزولانی و نانو رس در خاک های واگرا کمتر مورد بررسی آزمایشگاهی قرار گرفته و جهت رسیدن به توسعه پایدار رعایت الزامات زیست محیطی در قرن حاضر و آتی امری ضروری می باشد ، در این پژوهش یک نمونه خاک رس که به صورت مدل آزمایشگاهی به نمونه واگرا تبدیل شده تهیه و با درصد های مختلف نانو رس ، پوزولان و ترکیب دو مصالح شامل 0/5، 1، 1/5، 2 درصد وزنی و در زمان های 14 و 28 روزه عمل آوری گردیده و پتانسیل واگرایی خاک به کمک آزمایشات پین هول و هیدرومتری مضاعف مورد بررسی قرار گرفت ، نتایج نشان می دهد که با افزایش 1/5 درصد وزنی مصالح افزودنی رس ، پوزولان ، ترکیب دو مصالح از میزان واگرایی نمونه ها کاسته می شود و حتی با افزایش زمان وضعیت واگرایی بهتر شده و در زمان 28 روزه بهترین بهبود نسبت به واگرایی بدست می آید ، هرچه میزان نانو رس ، پوزولان و ترکیب دو مصالح از 1/5 درصد وزنی افزایش پیدا می کند خاک به سمت واگرایی مجدد بیشتر میل می نماید

خاک واگرا ، تثبیت و بهسازی ، پوزولان ونانورس ، درصد و زمان عمل آوری ، توسعه پایدار