مریم یوسف زاده خانقاه - کارشناس ارشد روانشناسی عمیمی دانشگاه آزاد تهران غرب

سازمان آموزش و پرورش به منظور تحقق اهداف والای خود، یعنی تعلیم و تربیت انسانها، نیازمند برخورداری از معلمان تلاشگر، دلسوز و متعهد است. معلمان متعهد با داشتن التزام عملی و احساس مسئولیت، وظایف خود را به بهترین شکل انجام میدهند و موجب افزایش کارایی، اثربخشی و بهره وری نظام آموزشی میشوند (عرفانی، .(1390 همان طور که افراد شاغل در هر سازمان با استرس ها، فشارها و مشکلات مختلفی روبرو هستند و از عوارض آن رنج میبرند، معلمان نیز با استرس های مختلفی مواجه هستند. یکی از نتایج این استرس ها، بروز دلزدگی شغلی در میان آنها است. دلزدگی شغلی، سندرم روانشناختی، شامل خستگی عاطفی، مسخ شخصیت و کاهش احساس موفقیت فردی است (لوید و لسلی2، .(2013 خستگی عاطفی مانند فشار روانی است و احساس تحت فشار قرار داشتن و از بین رفتن منابع عاطفی در فرد است. مسخ شخصیت، پاسخ منفی و سنگدلانه به افرادی است که معمولا دریافت کنندگان خدمت از سوی فرد هستند و به برداشت منفی فرد از مددجویانش اشاره دارد. کاهش احساس موفقیت فردی، کمشدن احساس شایستگی در انجام وظایف شخصی است و یک ارزیابی منفی از خود در رابطه با انجام کار به شمار میرود (تورسن، تارپ و مگاید3، .(2011پدیده فرسودگی شغلی، بخش اجتناب ناپذیر زندگی حرفه ای را تشکیل میدهد و از تجربیات ناشی از شغل سرچشمه میگیرد که به نوبه خود، باعث تأثیرات منفی درعملکرد شغلی میشود (لامبرت4، هوگان5 و آلتیمر6، .(2010 در دهه های اخیر، با پیشرفت فناوری، تغییر و تحولات سریع، پیچیده تر شدن محیطهای کاری، دلزدگی شغلی و فشارهای ناشی از محیط کار، به یکی از بحرانی ترین مسائل زندگی کاری و سلامتی در سطح جهان پیچیده صنعتی شده است که ضرورت اهتمام و توجه به آن را در سازمانها چند برابر ساخته است (باگکسی و حمامچی1، .(2014 نکته مهم در رابطه با دلزدگی شغلی هزینه های مستقیم و غیر مستقیم آن است. دلزدگی شغلی باعث غیبت کارکنان از محل کار، کاهش کیفیت کار، تعارضات بین فردی با همکاران، مشکلات جسمی - روانی، تغییر شغل و سرانجام ترک خدمت میشود. ترک خدمت هزینه های زیادی برای سازمان به دنبال دارد. بر اساس اطلاعات موجود در اتحادیه اروپا همه ساله 20 میلیون یورو به مخارج ناشی از استرس و دلزدگی شغلی اختصاص داده میشود. در ایالات متحده این هزینه به 350 میلیون دلار در هر سال میرسد (اعتمادی و فقیه، (1390