حمیدرضا رحمانی - بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

در بسیاری از نقاط دنیا استفاده مجدد از پساب ها صورت می گیرد. در تایوان پساب های صنعتی جهت آبیاری اراضی کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. در بسیاری از اراضی کشاورزی غلظت عناصر سنگین به حد بحرانی رسیده و همچنین رودخانه ها و گیاهان را نیز آلوده کرده است (8). در بررسی های انجام گرفته بر کیفیت پساب های صنعتی شهر یزد مشخص گردید. این پساب ها دارای محدودیت های بسیار جهت استفاده در آبیاری یا تخلیه به آب سطحی یا چاه جاذب می باشند. همچنین خاک و گیاه تحت آبیاری این پساب ها نیز به برخی از عناصر سنگین آلوده شده اند (2و4). در بررسی اثرات تغذیه ای آب پساب فاضلاب شهری در کشت ذرت علوفه ای مشخص گردید در لایه سطحی اراضی کشاورزی درصد ماده آلی، فسفر قابل جذب، پتاسیم قابل جذب و عناصر سنگین از جمله مس و روی افزایش یافته است (6). کاربرد پساب فاضلاب شهری در اراضی سبزیکاری شهر همدان نشان داد که غلظت عناصر سنگین در سبزیها (باستثنای مس و روی) کمتر از حد مجاز وبد (1). حجم آبهای نامتعارف از جمله پساب فاضلاب شهری و صنعتی در ایران (آمار سال 1375) 3/36 میلیارد متر مکعب در سال (2/5 میلیارد متر مکعب پساب فاضلاب شهری) است. مقدار این پساب ها درسال 1380 به رقم 4/5 میلیارد متر مکعب در سال رسیده و پیش بینی می شود که حجم پساب ها در سال 1390 به 7 میلیارد متر مکعب در سال برسد. بنابراین ضرورت دارد وضعیت این پسابها در قالب تحقیقات دراز مدت درجهان و از جمله ایران مورد بررسی جدی قرار گیرد.