عادل عباسی - استادیار گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه – وکیل دادگستری

یکی از ضمانت اجرای های اصلی نقض قرارداد، جبران خسارات وارده بر زیان دیده است. ممکن است طرفین عقد أراده نمایند که میزان مسئولیت و یا میزان خسارات قابل جبران را خودشان در ضمن قرارداد تعيين و شرط نمایند. شرط عدم مسئولیت به عنوان یکی از شروط تغيير دهنده میزان مسئولیت، با هدف رفع و از بین بردن مسئولیت احتمالی آینده متعهد، در قرارداد درج می شود و موجب می گردد که در صورت نقض قرارداد، مسئولیتی متوجه متعهد نگردد. در رابطه با صحت و سقم شرط عدم مسئولیت، بحثها و تردیدهای زیادی در حقوق ایران مطرح شده و صحت آن با چالش هایی همچون مغایرت با نظم عمومی و قواعد امری مسئولیت و مخالفت با مقتضای ذات عقد و اختیاری شدن اجرای تعهد و اسقاط ما لم يجب و مجهول بودن شرط عدم مسئولیت روبرو گردیده و در برخی موارد همانند قراردادهای مصرف، قانونگذار صراحتا شرط عدم مسئولیت را باطل اعلام نموده است و در مورد بطلان شرط عدم مسئولیت در صورت نقض عمدی قرارداد با نقض ناشی ار تقصیر سنگین نیز اجماع وجود دارد و نیز شرط عدم مسئولیت مخالف حقوق مصرف و حقوق رقابت معتبر نمی باشد.

موانع فقهی، موانع حقوقی، اعتبار، شرط عدم مسئولیت.