عباس مفیدی - گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد
اذر زرین - مرکز پژوهشا قلیمی، دانشگاه ویسکانسین- مدیسن-
جان فاسولو - بخش تحلیل اقلیمی، مرکز ملی پژوهش جو NCAR(

در این پژوهش ساختار گردش بزرگ مقیاس جو بر روی جنوبغرب آسیا در طول دوره گرم سال مورد توجه قرار گرفت. ابتدا ویژگی های بنیادی ماهیت گردش بزرگ مقیاس جو بررسی شد و سپس وردایی زمانی آن برای یک دوره 61 ساله2008-1948 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. پژوهش حاضر تصویر جدیدیا ز گردش بزرگ مقیاس شبه ساکن جو بر روی جنوبغرب آسیا ارائه نموده که با تصویر اقلیمی موجود تفاوت دارد. یافته های این تحقیق بیانگر آنست با آغازگری گردش موسمی در جنوب و جنوبشرق آسیا یک جریان غرب سوی مداوم در وردسپهر فوقانی شکل می گیرد که محل اصلی همگرایی آن چاهه گرمایی جنوبغرب آسیا و شرق مدیترانه است. شکل گیری و تداوم جریان مداری غرب سو،جنوبغرب آسیا را محل همگرایی و نزول مداوم هوای منشأ یافتها ز موسمی جنوب و جنوبشرق آسیا می سازد. تداوم نزول بزرگ مقیاس هوا ضمن ایجاد شیب معکوس نصف النهاری دما، پیدایش کی گردش هدلی معکوس را در امتداد نصف النهاری بر روی جنوبغرب آسیا موجب می گردد. با بهره گیریا ز شاخص های طراحی شده در این پژوهش زمان آغاز، خاتمه، طول مدت و شدت گردش تابستانه بر روی جنوبغرب آسیا تع یین گردید. بر اساس شاخص فیزیکی، بطور متوسط فصل تابستان در جنوبغرب آسیا در روز 7 جون آغاز و پس از 113 روز در 28 سپتامبر به پایان می رسد. بررسی وردایی زمانی گردش جو بیانگر کاهش قابل ملاحظه ی طول فصل تابستان در طی دهه های اخیر بر روی منطقه می باشد. بر اساس نتایج، اگرچه زمان آغاز تابستان بر روی جنوبغرب آسیا در روند درازمدت خود تنها تغییرات بسیار ناچیزی را تجربه نموده )تنها 1 روز(،اما خط روند یک کاهش 8 تا 9روزه را در طی دوره مطالعه برای طول فصل تابستان نشان می دهد. یافته ها بیانگر آنست که کوتاه شدن طول فصل تابستان بر روی جنوبغرب آسیا )از 117 روز به 109 روز( ناشی از پایان زودرس فصل تابستان در دهه های اخیر می باشد. یافته های تحقیقهمچنین نشاندهنده آنست که در طول دوره 61 ساله گردش بزرگ مقیاس تابستانه در هر دو منطقه جنوبغرب آسیا و منطقه موسمی یک روند کاهشی مشابهی را در شدت خود تجربه نموده است. شواهد بیانگر آنست که پایان زودهنگام و کوتاه شدن فصل تابستان، همچنین کاهش شدت گردش بر روی جنوب غرب آسیا با کوتاه شدن فصل موسمی و کاهش شدت گردش موسمی در جنوب و جنوبشرق آسیا در ارتباط است

جنوب غرب آسیا، گردش جو تابستانه، گردش موسمی، میدان واگرایی، وردایی اقلیمی