اقبال سخاوتی - دانشکده علوم پزشکی لارستان، لارستان، ایران.
کبری آهنی جگر - دانشکده علوم پزشکی لارستان، لارستان، ایران
سیمین افشار - معاونت اداره کل و مدیریت آموزش و پرورش لارستان، لارستان، ایران
عبدالرحمن محسنی - معاونت اداره کل و مدیریت آموزش و پرورش لارستان، لارستان، ایران

تراکم آلاینده های هوا از جمله مونواکسیدکربن و اکسیده های نیتروژن با هموگلوبین خون ترکیب پایداری را تشکیل می دهد که این ترکیب از رسیدن اکسیژن مطلوب به سلول ها جلوگیری کرده و سوخت و ساز سلول را مختل می کند و موجب تشکیل مواد سرطان زا در خون شود. در اثر رادیکال های آزاد موجود در مه دود ناشی از ترکیب گاز سمی اوزن با NO2 ، خطر ابتلا به سرطان افزایش می یابد که شایع ترین آنها سرطان ریه است. این آلاینده ها از یک سو سبب تضعیف سلول های کشنده سرطانی و از سوی دیگر باعث به تاخیر انداختن مرگ منظم سلولی (پروسه آپوپتوز) می شوند. اگر به دو عامل فوق عامل ژنتیک را اضافه کنیم، می توانیم ببینیم که آلودگی هوا و مه دود از طرق متفاوت باعث بروز سرطان می شود. همچنین، در روزهای آلوده و مه گرفته به دلیل تاریکی هوا و به ویژه در پاییز و زمستان که طول روز کوتاه و طول شب بلند می شود، میزان ترشح هورمون ملاتونین در بدن افزایش می یابد و در فرد ایجاد علایم خستگی و خواب آلودگی می کند و در بلند مدت موجب ابتلا به افسردگی می شود. از اینرو، این مطالعه به روش مروری و با بررسی تاریخی متون، به منظور تبیین نقش آلودگی هوا و مه دود فتوشیمیایی در بروز سرطان و تاثیر آن بر تغییرات هورمونی ملاتونین و بروز خستگی مزمن انجام گرفت.

آلودگی هوا، مه دود فتوشیمیایی، سرطان، ملاتونین، خستگی مزمن