سیده فاطمه حسینی - گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
حامد اسدی - گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
حمید جلیلوند - گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
امید اسماعیل زاده - گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس

مدیریت و برنامه ریزي دقیق طرح هاي حفاظتی و اجرایی در جنگل نیازمند شناسایی نیازهاي اکولوژیکی گونه اي جنگلی منطقه و بررسی تنوع زیستی آن می باشد. با توجه به اینکه شمشاد هیرکانی یکی از گونه هاي با ارزش بومی و در معرض خطر در جنگل هاي شما کشور است، بنابراین هدف از اجراي این پژوهش بررسی ارتباط عوامل محیطی با شاخص تنوع بتا در رویشگاه شمشاد بود. براي این منظور از داده هاي بانک اطلاعاتی شمشاد هیرکانی در دو استان گلستان و مازندران استفاده شد. به منظور تعیین روابط بین تغییرات مقادیر عددي شاخص هاي تنوع بتا با عوامل محیطی اندازه گیري شده در این پژوهش شامل: ارتفاع از سطح دریا، شیب دامنه، درجه شمال گرایی، درجه شرق گرایی از رگرسیون چندگانه استفاده شد. تحلیل رگرسیون توسط تابع envfit’ در بسته vegan’ نرم افزار R انجام شد. نتایج آنالیز واریانس یکطرفه مقادیر عددي این دو شاخص نشان داد که در چهار جهت اصلی دامنه (شمال، جنوب، شرق و غرب)، ارتفاع از سطح دریا، شیب دامنه، داراي اختلاف معنادار آماري می باشند. نتایج آزمون توکی نشان داد که قطعات نمونه جهت دامنه شرقی داراي بیشترین مقدار شاخص تنوع بتا در مقایسه با دیگر جهت ها می باشد. ارتفاعات میان بند نسبت به مناطق جلگه و بالابند داراي بیشترین شاخص تنوع بتا بودند. همچنین مقادیر عددي شاخص ها تنوع بتا در شیب هاي متوسط و زیاد نسبت به شیب هاي دامنه کم داراي مقادیر بالاتري بودند.نتایج این پژوهش نشان داد که عامل ارتفاع از سطح دریا به عنوان مهم ترین فاکتور محیطی مؤثر در تغییرات شاخص هاي تنوع بتا رویشگاه هاي شمشاد هیرکانی در استان مازندران و گلستان محسوب می شوند

تنوع زیستی، مشخصات فیزیوگرافی، جوامع گیاهی شمشاد.