علیرضا نیک بخت شهبازی - دانشجوی دکتری هیدرولوژی و منابع آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تح
بنفشه زهرایی - دانشیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تهران
محسن ناصری - دانشجوی دکترای دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تهران

در این پژوهش با استفاده از متغیرهای دمای هوا و ارتفاع ژئوپتانسیل در سطوح مختلف جو، به بررسی ارتباط این متغیرها در سال گذشته با پدیده خشکسالی اقلیمی با استفاده از نمایه استاندارد شده بارشSPI(در حوضه آبریز سدهای تامین کنندهآب تهران پرداخته شده است. برای این منظور در قدم اولSPI در حوضه های مورد مطالعه )حوضه سدهای طالقان، کرج، لتیان ماملو( بر اساس بارش متوسط حوضه ها که به روش میانگین معکوس فاصله وزندار محاسبه شده، تخمین زده شده است. سپس با استفاده از تحلیل های آماری، نقطه پارامترهای هواشناسی که ارتباط قوی تری را باSPI در حوضه های مورد مطالعه نشان داده اند، انتخاب شده اند. برای تدوین مدل پیش بینی SPIاز ماشین بردار پشتیبان SVM( که کیی از رو شهای یادگیری با ناظر است، استفاده شده و نقطه پارامترهای هواشناسی منتخب به عنوان پیش بینی کننده مورد استفاده قرار گرفته اند. نتایج مطالعه موردی در حوضه سدهای مورد مطالعه نشان داده است که با توجه به نقطه پارامترهای انتخاب شده، نقاط مؤثر بر بارش حوضه سدهای تهران در فصل بهار بیشتر در جنوب، جنوب غربی و شمال غربی کشور و در فصل پائیز، شمال، شمال غربی و جنوب و در زمستان در شمال غربی و غرب کشور هستند. همچنین نتایج حاصل از دسته بندیSPIنشان داد در اکثر موارد دسته بندی با دقت مناسب برای کاربردهای واقعی امکانپذیر می باشد. این دقت برای پیش بینیSPI فصول پا ییز و زمستان بیشتر از سایر سناریوها است. بر این اساس، جدول پیشنهادی استفاده از متغیرهای هواشناسی مورد نظر برای پیش بینیSPIدر مقاله ارائه شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که در سال هایی که با خشکسالی شدید همراه بوده است، پیش بینی با دقت قابل قبول و با زمان پیش دید 6 ماهه با استفاده از مدل تدوین شده در این تحقیق امکان پذیر است

خشکسالی هواشناسی SPIماشین بردار پشتیبان، سدهای تهران