وجیهه کریمی - استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور شهرکرد

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش راهبرد وسعت بخشی تفکر بر حل خلاق مسئله در محیط واقعی انجام گرفت. این تحقیق از لحاظ هدف در گروه تحقیقات کاربردی و از منظر جمع آوری داده ها جزء تحقيقات نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون می باشد. جامعه آماری مشمل بر کلیه دانش آموزان پایه دهم مدارس تیزهوشان دخترانه شهر اصفهان در سال تحصیلی ۹۷-۱۳۹۸ می باشد که جمعا ۴۷۰ نفر بوده و تعداد ۲۱۲ نفر از آنان با روش نمونه گیری تصادفی گزینش و بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای گرفتند. ابزار پژوهش شامل اجرای طرح آموزشی راهبردهای وسعت بخشی تفکر دوبونو( ۱۹۹۵)؛ و ترکیبی از پرسشنامه حل مساله هپنر - پترسن( ۱۹۸۲) و حل مسئله خلاق اسبورنپارنز( ۱۹۹۹) بوده که به منظور بررسی حل خلاق مسئله در محیط واقعی به صورت تصحیح شده استفاده شده است. ابتدا بر روی دو گروه پرسشنامه حل مساله تصحیح شده، اجرا شد و معدل نوبت اول افراد مشخص گردید. سپس برای گروه آزمایش پروتکل آموزشی در قالب ۱۰ جلسه ۶۰ دقیقه ای صورت گرفته و در پایان مجددا پرسشنامه حل مساله برای کلیه نمونه اجرا گردید. به منظور تجزیه و تحليل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس( ANCOVA استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که مهارت حل خلاق مساله دانش آموزان گروه آزمایش که تحت آموزش وسعت بخشی تفکر بوده اند، نسبت به گروه کنترل افزایش داشته است. در سطح خرده مقیاس های آموزش وسعت بخشی تفکر باعث افزایش کفایت در حل مسئله، اصلاح سبک های گرایشی- اجتنابی و کنترل شخصی گردید. نتایج این پژوهش به اثربخشی آموزش مهارت های وسعت بخشی تفکر بر بهبود توانایی حل مسائل دانش آموزان در شرایط واقعی و زندگی روزمره تأكيد دارد.

آموزش تفکر ، وسعت بخشی تفکر ، حل مساله .