مهدی شادی - دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد

قضاوت در اسلام از مسائل مهم فقهی است. همواره این معضل به چشم می خورد که پرونده های زیادی از دعاوی مختلف در دادگاه ها انباشته شده که بررسی هر کدام نیاز به فرصتی کافی برای مسئولین امر است. برای حل این مشکل، استفاده از «قضاوت تحکیمی» در دعاوی پیشنهاد شده است. مشهور فقیهان، قاضی تحکیم را پذیرفته اند و برخی در صدد نقد آن بر آمده اند. هدف از این نوشتار، نقد ادله ای است که برخی از فقیهان در نفی قضاوت تحکیمی وارد دانسته اند. لذا به منظور روشن شدن جوانب امر، با روشی توصیفی- تحلیلی و با استفاده از ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی، تعاريف فقها از «قاضی و قضاوت تحکیمی» مورد بررسی واقع شده و روشن می گردد که می توان تعریفی جامع و مانع از قاضی و قضاوت تحکیمی ارائه داد، همچنین می توان به آنچه در مسئله مورد نظر از سوی فقهای اسلامی مورد نقد واقع شده، پاسخی متقن داد و در پایان به این امر منتج می شود که نقدهای وارد شده مانع اثبات مسئله از طریق کتاب، سنت، بنای عقلا و سيره متشرعه نیست.

قضاوت تحکیمی، صلح، ولایت، حکم