حسن علیزاده اسفیوخی - استاد گروه حقوق دانشگاه پیام نور تربت حیدریه
الهام سادات وزیری - کارشناسی حسابداری و دانشجوی گروه حقوق دانشگاه پیام نور تربت حیدریه

سالهاست که حقوقدانان در مورد ماهیت دفاع مشروع و شرایط صحيح آن بحث و تبادل نظر می کنند. زمانی که جامعه ملل و سازمان ملل جنگ را تحریم کردند، دفاع مشروع را استثنائی بر اصل منع توسل به زور قرار دادند. گرچه جنگ ناپسند و مذموم است و اگرچه در معاهدات متعدد جنگ و تجاوز منع و تحریم شده، ولی در صورتی که کشوری به تمامیت ارضی و استقلال سیاسی کشور دیگر تجاوز کند، نمی توان شاهد آن شد که با استناد به ممنوعیت جنگ، کشور مورد تهاجم نتواند علیه متجاوز دست بکاری بزند. تفسیر دفاع مشروع سلسله مباحثی را مطرح می کند که قبلا" مورد توجه نبود. در این مقاله به برخی مصادیق و موارد و نیز تفسیری که از دفاع مشروع بعمل می آید، اشاره می شود. باید برای کشور مورد تجاوز حقی قائل شد و وظیفه دیگران را در جامعه بین المللی نیز مشخص نمود. طوری که دولت متجاوز را سر جای خود نشاند و حقوق از دست رفته دولت و مردم یک کشور را بازستاند. اینها زمانی میسر است که همه دولتها به اصل همزیستی مسالمت آمیز و اصل عدم توسل به زور علیه یکدیگر پای بند باشند.

دفاع مشروع، فلسفه مشروعیت، تهاجم، تناسب دفاع، ضرورت دفاع.