جهانگیر عابدی کوپایی - استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
محمدعلی جمالیان - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
محمد مهدی درافشان - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

با توجه به کمبود شدید منابع آب در کشور، بهره‌برداری از فاضلاب‌های تصفیه شده شهری در بخش کشاورزی، روش مؤثری در برطرف نمودن نیاز‌ آبی گیاهان و همچنین کاهش آلودگی محیط‌زیست است. گیاه‌پالایی، به‌عنوان روشی طبیعی، با مخاطرات زیست‌محیطی کمتر برای رفع بسیاری از آلاینده‌ها، معرفی شده است. گیاه وتیور‌گراس (Vetiver zizanioides L. Nash) و گیاه نی (Phragmites australis) را می‌توان به‌عنوان دو گیاه مناسب به سبب ویژگی‌های فیزیولوژیک و مورفولوژیک دارای پتانسیل بالا در زمینه تصفیه فاضلاب‌ها و احیای زمین‌های با ارزش نام برد. پژوهش حاضر در راستای بهبود کیفیت شیرابه زباله با استفاده از گیاهان وتیورگراس و نی و کشت آن به‌صورت هیدروپونیک در محیط شیرابه زباله و ارزیابی کارایی آن در حذف و پالایش آلاینده‌ها انجام شد. به این منظور، پایلوتی به حجم کلی 200 لیتر از جنس فایبرگلاس تهیه شد. همچنین در تیمارها از دو تراکم گیاهی (2 تایی و 4 تایی بر960 سانتی‌متر مربع) و تیمار شاهد (بدون گیاه) و چهار زمان ماند (3، 7، 14 و21 روز)، در قالب طرح کاملاً تصادفی استفاده شد. در پایان هر دوره، COD، نیترات و فسفات اندازه‌گیری و بررسی شد. نتایج نشان داد که میزان کاهش COD، BOD، فسفات و نیترات پس از مدت 21 روز برای مخزن حاوی گیاه وتیور به‌ترتیب 68، 60، 82 و 83 درصد و برای مخزن حاوی گیاه نی به‌ترتیب 65، 30، 60 و 63 درصد بود. همچنین، بهترین تراکم در انجام پالایش توسط گیاه وتیورگراس و گیاه نی در محیط بسته، تراکم 4 تایی بوده است. بر اساس نتایج این پژوهش، گیاهان وتیورگراس و نی پتانسیل خوبی در بهبود کیفیت شیرابه محل دفن پسماند دارند.

زیست‌پالایی, تصفیه شیرابه, هیدروپونیک, وتیور, نی