داود اکبری - استادیار سنجش از دور، گروه مهندسی نقشه برداری، دانشکده مهندسی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
محسن تقی زاده - کارشناس ارشد مهندسی عمران-راه و ترابری، موسسه آموزش عالی هرمزان بیرجند، بیرجند، ایران

یکی از راهکارهایی که می‌تواند بر ایجاد نظام مدیریت پایدار شهری و کاهش تبعات ترافیکی نقش اساسی داشته باشد، ایجاد سامانه‌ی توزیع بودجه و بهینه‌سازی آن بر اساس الگوهای اثبات شده است تا علاوه بر اینکه از اتلاف انرژی هم در ابعاد انسانی و فنی جلوگیری شود، زمینه-ی روان‌سازی بار ترافیکی با کمترین هزینه، تسهیل گردد. ارائه‌ی مدل بهینه از توزیع بودجه می‌تواند از دو جنبه ی کمی و کیفی ایجاد و تثبیت گردد. در جنبه ی کمی، تمرکز بر مناطق شهری و در جنبه‌ی کیفی تاکید بر شیوه‌ی بهینه‌سازی تخصیص بودجه به مولفه‌های نیازسنجی مدیریت حمل و نقل است که طیف وسیعی از ماهیت خدمات تا قیمت و انعطاف‌پذیری سازمان‌ها در ارائه‌ی خدمات به شهروندان را شامل می‌شود. هدف از انجام پژوهش، ارائه‌ی رویکردی از بهینه‌سازی خطی در قالب مدل ماتریسی اصلاح کیفی بودجه‌ی حمل و نقل و ترافیک شهری بیرجند است که دارای مزایای سادگی، انعطاف پذیری، دقت و سرعت در استفاده بوده و نیز فرایندهای پویای بین زمانی را پوشش می‌دهد. روش انجام تحقیق مبتنی بر ادغام شیوه تکنیک دلفی (که با استفاده از این روش، نظرکارشناسان از طریق پرسشنامه‌ای که متمرکز بر شش بعد ماهیت خدمات، کیفیت خدمات، زمان ارائه‌ی خدمات، قیمت خدمات، انعطاف‌پذیری در خدمات است جمع آوری گردیده) با روش سلسله مراتبی که برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه در حجم نمونه‌ی 30 نفری از کارشناسان استفاده شده است و سهم هر یک از ابعاد شش گانه‌ی فوق الذکر در بازه‌ی زمانی معین از کل بودجه معین شده و با تکسونومی عددی مورد وزن‌دهی قرار گرفته و سازگاری آن سنجیده می‌شود. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که مدل کنونی تخصیص بودجه در مدیریت ترافیک و حمل و نقل شهری بیرجند بهینه نبوده و نیاز به بازنگری جدی دارد. بیشترین فاصله از شرایط ایده‌آل در تخصیص بودجه را انعطاف‌پذیری در ارائه‌ی خدمات و سپس بودجه‌ای است که مصروف زمان ارائه‌ی خدمات به شهروندان می‌گردد. نتایج بدست آمده حاکی از این است که مدل کنونی بودجه در برخی مولفه‌های مدیریت ترافیک و حمل و نقل شهری نیاز به بازنگری جدی دارد.

مدل تخصیص بودجه, بهینه‌سازی, تکنیک تاکسونومی عددی, تکنیک دلفی, انعطاف‌پذیری