معرفی و بومی‌سازی پرسشنامه شایستگی پژوهشی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی

حاکمیت‌های معتبر و اثربخش دنیا، وام‌دار نظام‌های آموزشی باکیفیت خود هستند و سنجش کیفیت آموزش از طریق شاخص‌های فراوانی هم‌چون توانایی پژوهش مقدور است. به دلیل نیاز به وجود ابزاری جهت سنجش شایستگی‌های در جامعه پژوهشی ایران، از مقیاس شایستگی‌های پژوهشی سوانک و لامبی که اخیراً معرفی شده است استفاده گردید. پژوهش حاضر با هدف بومی‌سازی این ابزار سنجش در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته‌های علوم رفتاری و بررسی وضعیت شایستگی پژوهشی دانشجویان شهر تهران انجام شد. از لحاظ هدف در زمره تحقیقات کاربردی و از جهت گردآوری داده‌ها، از نوع تحقیقات توصیفی – پیمایشی است. پس از ترجمه متن اصلی پرسشنامه، به تناسب فرهنگ و شرایط پژوهشی دانشگاه‌های ایران، برخی تغییرات در پرسشنامه اعمال شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) رشته‌های علوم رفتاری دانشگاه‌های سراسری شهر تهران است که 346 نفر از دانشجویان از طریق روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. با توجه به این نکته که مدل اندازه‌گیری متناسب با سازه موردنظر از نوع تکوینی بود، از تحلیل مؤلفه‌های اصلی برای طبقه‌بندی گویه‌ها استفاده شد که نتیجه این تحلیل، حذف 5 گویه و تشکیل 8 مؤلفه: توانایی انجام پژوهش کیفی، توانایی انجام پژوهش کمی، کلیات/ ادبیات پژوهش، اخلاق پژوهشی، روش‌های نمونه‌گیری، توانایی نگارش، بحث و نتیجه‌گیری و تهیه ابزار کارآمد پژوهش بود. بررسی یافته‌های توصیفی نشان داد دانشجویان در مؤلفه اخلاق پژوهشی، بهترین وضعیت و در مؤلفه انجام فرآیند پژوهش کیفی، ضعیف‌ترین وضعیت را دارند و شایستگی پژوهشی دانشجویان مقطع دکتری در تمامی مؤلفه‌ها از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد بیشتر است.

Keywords:

شایستگی پژوهشی , تحلیل مؤلفه‌های اصلی , مدل اندازه‌گیری تکوینی