امنیت ملی: مفهوم، تئوری، و عمل

اگرچه در برداشت عمومی معمولاً امنیت مفهوم ساده و قابل فهمی تلقی می‌شود، اما بررسی علمی آن در قالب یک دیسیپلین مشخص با مسایل پیچیده‌ای همراه است. ذهنی بودن، نسبی بودن، سیالیت، و از نظر مصداقی پهناور بودن از ویژگی‌هایی است که طبیعتاً تجزیه و تحلیل قاعده‌مند مفهوم امنیت را دشوار می‌سازد. در مورد مفهوم خاص امنیت ملی، تاکنون مکاتب فکری مختلفی شکل گرفته‌اند که هریک از زوایای خاصی به بررسی مفهوم امنیت ملی پرداخته است. از رویکرد محدود و تنگ‌نظرانه رئالیسم گرفته تا رویکرد موسع مکتب کپنهاک، و مکاتب ذهنی‌گرا و ریزبین پست‌پوزیتیویسم هر کدام به تبع معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی، و روش‌شناسی خاصشان، تعاریفی از مفهوم امنیت ملی ارائه داده و به تبع آن موضوعات، راههای دستیابی، و اهداف مشخصی را برای امنیت ملی در نظر می‌گیرند. از سوی دیگر، برای تدوین و اجرای یک سیاست امنیتی جامع‌الاطراف لازم است تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت متغیرها و شرایط متعدد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، و غیره در نظر گرفته شوند. اهمیت این موضوع به خصوص در کشورهای توسعه‌نیافته که با شرایط ناامن‌کننده بیشتری مواجهند، بیشتر است.

Keywords:

امنیت , صلح , قدرت ملی , عدالت , جهان سوم , سیاست امنیت ملی