کاربرد سیاق در فقه القرآن

بی‌شک کاربردهای متنوع سیاق در کلمات فقها، نقـش ایـن قاعـده در توسـعة اسـتنباط حـکم از آیات‌الاحکام را به روشنی اثبات می‌کند. مسأله اصلی این پژوهش نیز تبیین و ارزیابی جایگاه و کاربرد سیاق در فقه القرآن است. در این مقاله، نخست ماهیت و معنای سیاق بیان شده، سپس گونه‌های مختلف آن همچون سیاق کلمات، جمله‌ها و آیات بررسی شده است. اعتبار سیاق به عنوان مستند حکم شرعی، مشروط به پیوستگی و عدم فاصله، ارتباط صدوری، ارتباط موضوعی و... بوده و در صورت نبود آنها سیاق ثابت نمی‌شود و نمی‌توان آن را به عنوان یک قرینة متصل در تفسیر آیات الاحکام استفاده کرد. بر این اساس، حجیت و اعتبار قاعده سیاق، علاوه بر شرایط مورد نظر، مستند به ظواهر قرآن و سیره عقلا بوده و بازگشت آن به هماهنگی درونیِ سخنان فرد حکیم می‌باشد. در این نوشتار، با احراز شرایط و دلایل یاد شده، شماری از کاربردهای سیاق در آیات فقهی قرآن، از جمله استفادة ملازمه از سیاق، استیفای معانی و کشف مفاهیم مقصود، چگونگی تقسیم اموال‌میت‌ و موضوعیت حرج در وجوب تیمم نیز‌ بیان شده است.

Keywords:

سیاق , فقه القرآن , آیات الاحکام , اجتهاد , حجیت ظواهر