سیدتاج الدین منصوری - پژوهشگر دکتری معماری دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی دانشگاه شهید رجایی تهران
جمال الدین مهدی نژاد - دانشیار دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی دانشگاه شهید رجایی تهران
اسماعیل ضرغامی - استاد دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی دانشگاه شهید رجایی تهران

در شرایطی که انسان نه به صورتی تنها، بلکه به عنوان عضوی از یک جامعه واحد با وابستگی های اجتماعی و فرهنگی،روزگار خود را سپری میکرد و در محله خود را باز می یافت، می دانست که شیوه زندگی اجتماعی و فرهنگی اش هویت وی راتعیین می کند؛ هویتی که با سرنوشت او گره خورده است. اما از زمانی که دریافت همه چیز با سرعت در حال تغییر است و هرآنچه سخت و استوار می نمود، در حال تغییر و از بین رفتن است، مسأله هویت مکان به یکی از مهمترین دغدغه های اوتبدیل شد. هدف از این پژوهش پاسخ به راهکارهای عملی و نظری به این بحران است. روش پژوهش این پژوهش ماهیتیبنیادین دارد و بر این اساس است به صورت توصیفی بوده و با تحلیل محتوای برخی از منابع مرتبط با موضوع پژوهش ازطریق جستجو در اسناد کتابخانه ای و پایگاه های اینترنتی بدست آمده است. بر این اساس شاخص های دست یابی به تبیینرابطه توده و فضا بر رهیافت علوم رفتاری را می توان بدین صورت بیان نمود؛ درهم تنیدگی، نفوذپذیری، خوانایی، آسایش،امنیت، آرامش، خودمانی بودن و دنجی. آنچه هویت را به عنوان بستری از زندگی بیان می کند؛ در اصل نمادها، سمبل ها وخاطرات مشترک اجتماعی و فردی از یکطرف و از طرف دیگر قابلیت محیطی در تأمین و گسترش این بعد از نیازهایانسانی است. در همین راستا این معیارها در دو محور در حوزه رابطه توده و فضا و اجتماع پذیری، مورد پژوهش قرار گرفتند.می توان گفت شاخص های تبیین رابطه توده و فضا عبارتند از؛ ایمن بودن، تلفیق با طبیعت، قابل تعریف بودن، هماهنگی بااقلیم، همسازی با سایت، قابل در دسترس بودن و تراکم، همچنین شاخص های اجتماع پذیری توده و فضای مجتمع هایمسکونی عبارتند از؛ آرامش و آسایش، فرهنگ، تعلق مکانی و ادراک فضا.

توده و فضا، مجتمع مسکونی، علوم رفتاری، هویت