حجت اله واعظی نژاد - دانشجوی دکتری مطالعات امنیت ملی دانشگاه عالی دفاع ملی، ستاد کل نیروهای مسلح، بنیاد نخبگان
سید مجتبی موسوی نقابی - نویسنده مسئول: استادیار گروه مدیریت، مجتمع آموزش عالی گناباد

باتوجه‌به اینکه سربازان یکی از اصلی­ترین منابع انسانی دراختیار نیروهای مسلح به‌شمار می­آیند، تدوین الگویی برای مدیریت بهینه این منبع انسانی امری ضروری به‌نظر می­رسد. مقام معظم رهبری نیز تأکید ویژه‌ای بر به‌کارگیری درست سربازان، به‌ویژه مشمولان تحصیلکرده، دارند؛ تا ضمن استفاده بهینه از توانمندی‌های آنان، امکان رشد و بالندگی جوانان طی خدمت سربازی ایجاد شود. باتوجه‌به هدف پژوهش حاضر که تدوین الگوی مطلوب مدیریت منابع انسانی سرباز براساس تدابیر و فرامین مقام معظم رهبری است، در این پژوهش از روش نظریه برخاسته از داده­ها استفاده شده و جامعه آماری تحقیق نیز مجموعه تدابیر و فرامین رهبر معظم انقلاب درخصوص خدمت وظیفه عمومی است. براساس فرامین معظم‌له، الزامات مدیریت بهینه سربازان به‌عنوان مقوله علی مدل شناسایی شدند که عبارتند از: تخصیص بهینه، واگذاری بهینه، آموزش بهینه و فرماندهی بهینه سربازان. در به‌کارگیری بهینه سربازان، اولویت با نیاز حقیقی نیروهای مسلح بوده و باید به تحصیلات و تخصص سربازان، مقتضیات زمان، شأن سرباز و وضعیت مشمولان خاص توجه شود. راهبردهای پیاده­سازی الگوی مطلوب عبارتند از: 1. تعریف عرصه‏های جدید، مانند عرصه دانش‏بنیان، توسعه روستایی، توسعه کارآفرینی؛ 2. اصلاح ساختاری نیروهای مسلح؛ 3. استقرار سامانه‏های اطلاعاتی مشمولان؛ 4. تحول نظام آموزش سربازی؛ 5. بهبود وضعیت نگهداشت سربازان؛ 6. غنی­سازی اوقات فراغت سربازان؛ و 7. نظارت بر به‌کارگیری کیفی سربازان. مدیریت بهینه سربازان دستاوردهای متعددی برای مشمولان (توانمندسازی و نشاط­افزایی)، برای نیروهای مسلح (ارتقای بهره‏وری و خوشایندسازی سربازی و در نتیجه آن کاهش سربازان فراری) و برای نظام (خوش­بین‌شدن سربازان به نظام، تربیت جوانانی متدین و انقلابی و کادرسازی برای نظام) همراه دارد. 

مقام معظم رهبری, مدیریت منابع انسانی, سرباز, الگو