بهزاد اصغری - دکترای تاریخ ایران، پژوهش گر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
نیره دلیر - دکترای تاریخ ایران، دانشیار پژوهشکده علوم تاریخی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

در قرن پنجم هجری، گسترة سلسلۀ سلجوقیان فراتر از مرزهای ایران کنونی را در بر می‌گرفت وآنان موجب پیوند تاریخ ایران با قلمروهای همسایه شد‌ند. ازاین‌رو، بررسی تاریخ این سلسله از اهمیت دوچندان برخوردار است. در همین راستا، اثر سلجوقیان از آغاز تا فرجام، نوشتة ابوالقاسم فروزانی، در هفده فصل، تلاشی درجهت بررسی تمام جنبه‌های حکومت سلجوقی است. پرسشی که در این خصوص مطرح می‌شود این‌ است که نویسنده تا چه‌اندازه براساس اهداف تألیف این کتاب مبنی‌بر ارائة متنِ درسی توانسته جنبه‌های مختلف حکومت سلجوقی را تحلیل و تبیین کند. بنابراین، در این مقاله با رویکرد انتقادی، شیوۀ تحلیلی و روایی کتاب بررسی شده است. براساس پژوهش صوت‌گرفته می‌توان به این یافته‌ها اشاره کرد؛ به‌رغم موضوعات متنوعی که این اثر دربارۀ سلسلۀ سلجوقیان پوشش می‌دهد، به‌خصوص وجه تمدنی و فرهنگی که از مزایای مهم آن است، شیوة روایی در این اثر نمود غالب دارد، به‌گونه‌ای‌که درجایگاه کتاب‌ آموزشی دانشگاهی فهم تحلیلی دورۀ سلجوقیان براساس آن دشوار خواهد بود.

سلجوقیان, تاریخ روایی, تحولات سیاسی, متن درسی