مهین حاجی زاده - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
سیامک اصغرپور - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده زبان های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

ترجمة لفظ‌به‌لفظ آثار ادبی به‌ویژه آثار آن دسته از ادیبانی که افکار فلسفی و دینی را در نوشته‌های خود بیان می‌کنند، همواره دشواری‌ها و چالش‌هایی را پیش‌ رو داشته ‌است. از جملة این چالش‌ها می‌توان به مواردی اشاره کرد که در سطح جمله‌ها و ساختار آن‌ها‌ و هم‌چنین در سطح معادل‌یابی در فرایند ترجمة لفظ‌به‌لفظ این متون روی می‌دهد. کتاب البدائع والطّرائف نوشتة ادیبِ فیلسوف جبران خلیل ‌جبران است که در آن به ابعاد مختلفی از زندگی، ایده‌ها، و رویدادهای اجتماعی توجه دارد و با آرای فلسفی خود به بیان نگرش‌ها پرداخته است. جستار حاضر کوشیده است با روش توصیفی ـ تحلیلی ترجمة این کتاب از سیمین پناهی‌فرد را با عنوان اندیشه‌های نو و شگفت در سطح تعادل واژگانی و جمله‌ای ازمنظر شکل و محتوا بررسی کند و راه‌کارهایی را به‌منظور بهبود سطح کیفی ترجمة آثار ادبی به‌طور کلی و ترجمة این اثر به‌طور خاص ارائه دهد. برآیند پژوهش نشان می‌دهد مترجم در بیش‌تر موارد درصدد ارائة ترجمة لفظ‌به‌لفظ و وفادار به ساختار متن مبدأ بوده است و این امر باعث شده ساختار بسیاری از جملات عربی به زبان فارسی منتقل شود که درنتیجة ناهم‌گونی ساختار این جملات و ترکیب‌های نامناسب آن باعث ایجاد ابهام در متن شده است. ترجمة مذکور گاهی در سطح واژگان و اصطلاحات تخصصی نیز ازلحاظ معادل‌یابی با چالش‎هایی مواجه بوده است.

نقدِ ترجمه, ترجمۀ لفظ‌به‌لفظ, اصل تعادل, متون ادبی, جبران خلیل ‌جبران, اندیشه‌های نو و شگفت