مصطفی گرجی - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور

یکی از آثاری که با هدف آموزشِ پژوهش در رشتة زبان و ادبیات فارسی منتشر شد مبانی و اصول پژوهش در زبان و ادبیات فارسی اثر قدرت‌الله طاهری است. بررسی جایگاه کتاب درمیان مجموعه‌آثار مشابه نشان می‌دهد که مؤلف با نگاه انتقادی ـ فلسفی، سعی می‌کند به مبادی و مبانی‌ای فراتر از زبان و ادبیات فارسی توجه کند. در این مقاله، نویسنده سعی می‌کند درکنار بیان اعتبار و ارزش اثر، مهم‌ترین کاستی‌های آن را با ارائة پیش‌نهادهای لازم تبیین کند. مهم‌ترین این نکات در حوزة ساختار و روش، عدم دقت در نقل‌قول‌ها و تکیه بر حافظه، ذکرنشدن برخی از منابع در پایان کتاب، شتاب‌زدگی در فهرست اعلام، درازنویسی، فقدان تناسب برخی از عنوان‌های فصول با مطالب ذیل و نقل شواهد غیرضرور، عدم روشن‌بودگی حد و مرز حضور مؤلف و نقل‌قول‌ها، و ... است. در گسترة نقد محتوایی نیز می‌توان به رعایت‌نکردن بلاغت مخاطب، فقدان رعایت برخی از نکاتی که مؤلف درصدد آموزش آن است، و ازهمه‌مهم‌تر گزاره‌های ادعایی و ورود به مباحثی فراتر از عنوان و هدف کتاب اشاره کرد. بررسی نهایی اثر نشان می‌دهد کتاب حاضر برخلاف عنوان و هدف تألیف (به‌دلیل پایه‌ها و اصول مشترک) فراتر از رشتة زبان و ادبیات است و از این منظر نیازمند بازنگری است.    

مبانی و اصول پژوهش در زبان و ادبیات فارسی, نقد کتاب, مبانی نقد