یعقوب تابش - استادیار گروه تاریخ تشیع، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
محسن پرویش - دانش آموخته دکتری تاریخ ایران

سلجوقیان به سبب نداشتن پیشینه کشورداری به یاری دیوان‌سالاران ایرانی نیاز داشتند. خواجه نظام‌الملک‌ وزیر دومین و سومین فرمانروای سلجوقی کمک شایانی درزمینۀ کشورداری به سلجوقیان کرد. یکی از موضوعاتی که به‌طور برجسته در کتاب سیرالملوک (اثر خواجه نظام‌الملک‌) موردتوجه قرارگرفته بیان ویژگی‌ها و وظایف افرادی است که به استخدام حاکمیت درمی‌آیند. هدف این پژوهش استخراج مدل شایستگی برای گزینش مستخدمین حکومتی در سیرالملوک است. روش گردآوری داده‌ها از نوع کتابخانه‌ای است. در پردازش داده‌ها روش تحلیل محتوا برای تعیین ابعاد شایستگی و شاخص‌های آن به کار گرفته شد؛ پس از بررسی سیر الملوک از داده‌ها به دو شیوه استفاده شد؛ اول توصیف و تحلیل آن‌ها، در مرحلۀ بعد رسم جداول فراوانی شاخص‌ها و مدل شایستگی بر اساس محتوا و داده‌های سیرالملوک. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد شاخص‌هایی همچون داشتن مهارت شغلی و تجربه، یک شغله بودن، اطاعت از پادشاه و مدارا با مردم، (در بعد حرفه‌ای)، عادل بودن، نداشتن فساد اقتصادی و اداری، بخشنده و قابل‌اعتماد بودن (در بعد اخلاقی)، سنیِ حنفی یا شافعی، خراسانی و مرد بودن (در بعد فردی) و عالم و فاضل بودن (در بعد دانشی) به‌عنوان مهم‌ترین شایستگی‌های کارکنان در سیرالملوک موردتوجه بوده است.

واژه‌های کلیدی: کارکنان, مدل شایستگی, سیرالملوک, خواجه نظام‌الملک‌, سلجوقیان