محمد خضری - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب
فرهاد تربتی مقدم - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب
محمدرضا نظری - دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب

هدف از این تحقیق دریافت زمینه‌های فساد اقتصادی در مناقصه‌های دولتی است. در این راستا، پس از مطالعة ادبیات نظری تحقیق و شناسایی عوامل اصلی و فرعی فساد اقتصادی در مناقصه‌های دولتی، با استفاده از روش دلفی و طی دو مرحله، از خبرگان مرتبط با مناقصه‌های دولتی نظرسنجی و درستی موارد شناسایی‌شده کنترل و بررسی شد. نتایج حاکی از آن است که، همة موارد شناسایی‌شده جزو زمینه‌های بروز فساد اقتصادی در مناقصه‌های دولتی‌ است. در ادامه، برای تشخیص میزان اهمیت هریک از این عوامل، با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چند‌معیاره، شامل روش‌های تحلیل سلسله‌مراتبی AHP و ‌TOPSIS، عوامل مذکور رتبه‌بندی شدند. نتایج نشان داد که، از نظر خبرگان، از بین چهار عامل اصلی شناسایی‌شده (ساختار رانت‌جویانة مناقصه‌های دولتی، سیاسی‌بودن فرایند برگزاری مناقصه‌ها، اقتدار بوروکراتیک و ضعف سازوکارهای نظارتی)، ضعف ساز‌و‌کارهای نظارتی مهم‌ترین عامل است. اگرچه عامل ساختار رانت‌جویانه، از نظر خبرگان، اهمیت کمتری نسبت به سایر عوامل دارد، ولی درواقع فساد اقتصادی در مناقصه‌های دولتی عملی رانت‌جویانه و روشی برای دستیابی به رانت‌هاست. سایر عوامل زمینه‌ساز نیز دستیابی به منابع رانت را تسهیل می‌کنند. این عوامل، هماهنگ با یکدیگر، درنهایت، کاهش قیمت نسبی فساد و، درنتیجه، شکل‌گیری آن در مناقصه‌های عمومی را سبب می‌شوند.

فساد اقتصادی, مناقصه‌های دولتی, رانت‌ها, تحلیل سلسه‌مراتبی, روش دلفی. طبقه‌بندی JEL : D72 .D73