نازنین ذبیحی - استاد دانشگاه، گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیله سوار، اردبیل، ایران

دگرگونی هاي اقتصادي، اجتماعی ایران در دهه هاي اخیر و از آن طریق شهر به شکل گیري روابط جدیدي انجامیدهاست. بافت هاي شهري به عنوان مجموعه هاي به هم پیوسته اي از اجزاء و عناصر مختلف شهري محصول رشد تدریجی شهردر ادوار تاریخی در انطباق کامل با شرایط اجتماعی – اقتصادي آن بوده است (فلامکی ، 1380) ولی امروزه عدم توانایی هماهنگشدن بخش هاي عمده اي از بافت هاي شهري با زندگی و شرایط جدید حاصل از دگرگونی هاي فوق سبب از دست دادن شادابیو سرزندگی و در نتیجه تبدیل شدن آنها به فضاهاي فرسوده و بعضاً مرده گردیده است .این معضل که به دلیل دامنه و عمقمهمترین چالش توسعه شهري در ایران محسوب می شود داراي ابعاد زیادي است که در هر سطح از مداخله باید مورد توجهقرار گیرند .در این چارچوب یکی از استراتژي هاي مناسب برخورد با بافت هاي فرسوده در سطح طراحی الگوي میان افزا است.در این مقاله به بررسی هویت کالبدي- شکلی و تاثیر آن در ساختارهاي میان افزا نه در جهت توصیف شهر، بلکه در جهتشناسایی و استفاده از عناصر هویت بخش شکلی در فرآیند ادراک شهروندان از کالبد شهري مورد تدقیق قرار داده است. دراین نوشتار، با مرور مولفه هاي هویت بخش در ساختارهاي میان افزاي موثر در احساس و روان افراد ، به منظور بسط و تبییناصول و ویژگی هاي این امر پرداخته می شود. بدین منظور، با استفاده از مطالعات اسنادي، ابتدا به تدوین چهارچوب هاينظري هویت شکلی و مداخلات بافت تاریخی در حوزه این ساختارها پرداخته شده و سپس بااستفاده از روش توصیفی-تحلیلی و مرور مستندات، شاخص هاي مؤثر مشخص شده است و در نهایت با تشخیص شاخص هاي کلیدي، راهکارهايتئوریک براي استفاده از این شاخص ها، در جهت احیاء و توسعه هویت شکلی این ساختارها ارائه شده است. نتیجه آن کهدر یک فرایند شکل شناسی هویت مند، امکان ایجاد ارتباط بین این عوامل و شرایط کیفی شهري جهت ارتقاء وضعیتزندگی در ابعاد کمی و کیفی میسر خواهد شد.

هویت ، شکل ، ساختار های میان افزا ، بافت های تاریخی