مهدیه اسحاقی - دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه تهران.
آزاده شریفی مقدم - دانشیار گروه زبان انگلیسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.

 نقش تلویزیون در آموزش کودکان به­دلیل دراختیار داشتن همزمان ابزارهای مختلفِ صوت و تصویر از اهمیّت ویژه­ای برخوردار است. پژوهش حاضر به تحلیل نشانه­شناختی و بررسی نقش آموزشی یک مجموعه‌ی تلویزیونی کودک با نام "محلة گل و بلبل"  محصول شبکه دو سیما پرداخته­است. طبق نظر ویگوتسکی (1981) فعالیتهای عالی ذهنی کودک زمانی آغاز می­شود که تصویری از جهان پیرامون در ذهن کودک ایجاد شود و بتواند خصوصیاتی از محرکها را در ذهن انتزاع کند و آنها را با تجربه­های پیشین بسنجد، مقایسه کند و به نتیجه برسد. در این پژوهش، در چارچوب رمزگان بارتی به تحلیل نشانه­شناختی این مجموعه پرداخته­شد ، بدین منظور 720 دقیقه شامل 12 قسمت 60 دقیقه­ای مورد بررسی قرار­گرفت، تا مشخص شود تا چه حد از رمزگان بارتی در جهت فعال­سازی فعالیتهای ذهن کودک برای شناخت و درک بهتر مفاهیم مورد نظر استفاده شده­است و سپس تحلیلی از یافته­های حاصل برای ارزیابی کارکرد آموزشی این مجموعه بر پایه­ی دیدگاههای لاسول و گربنر ارائه شد. نتایج حاکی از این بود که رمزگان بارتی هم در طراحی شخصیت­ها و هم در طراحی داستان­های این مجموعه درنظر گرفته­شده­است و از این حیث  و با توجه به نظریه­های لاسول و گربنر می­توان این مجموعه‌ را مجموعه‌ای موفق در جهت آموزش کودکان به شمار آورد.

نشانه, تحلیل نشانه‌شناختی, آموزش کودک, رمزگان بارتی, فعال‌سازی فعالیت‌های عالی ذهن