زهرا رجبی - استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی دانشگاه اراک
طاهره میرهاشمی - استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی دانشگاه اراک

مطالعات تطبیقی ادبی در صدد است با مقایسه و همسنجی ارتباط‌ها، شباهت‌ها و تفاوت‌های دستآوردهای ادبی در زبان‌ها و کشورهای مختلف، دانش ادبیات را در زمینه‌های مختلف گسترش و عمق دهد. از این رو، در پژوهش حاضر مبحث تلمیح که یکی از مباحث علم بلاغت است به شیوة توصیفی- تحلیلی در بلاغت فارسی و انگلیسی در سه مبحث اصلی تعریف، انواع و کارکرد بررسی و مقایسه شده است تا دریابد در این زمینه‌ها چه وجوه تشابه و افتراقی وجود دارد؟نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که پژوهش‌های بلاغی فارسی در تعریف تلمیح همچنان تعریف محدود سنتی از تلمیح را حفظ کرده‌اند، ولی در بلاغت غرب از تعریف محدود کلاسیک به تعریفی باز و بینارشته‌ای از تلمیح رسیده‌اند. در تقسیم­بندی انواع تلمیح نیز بلاغت فارسی جزء­نگر و محتوامحور است، در حالی که در بلاغت انگلیسی چون تقسیم­بندی بر اساس دیدی کل‌نگر و فرم و محتوا محور بوده بسیار متنوع‌تر و چند جانبه‌تر است؛ همین امر سبب شده در بحث کارکرد تلمیح نیز بلاغت غرب گسترده‌تر‌ و گاه بینارشته‌ای باشد.

مطالعات تطبیقی, بلاغت فارسی, بلاغت انگلیسی, تلمیح