منوچهر تشکری - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز
محمدرضا صالحی مازندرانی - دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز
کاظم جعفری نیک - دانشجوی دکتری دانشگاه شهید چمران اهواز

   حسن طلب، سخنی ادبی و به مقتضای حال با درونمایه­ی نیاز است که مخاطب خاص دارد و قالب­های شعری به­عنوان ساخت زبانی برای بروز آن، رابطه­ی تنگاتنگی با تأثیرگذاری این آرایه­ی ادبی دارند. از سویی،برگزیدن قالب شعری مناسب برای بیان حسن طلب،یکی از مهم­ترین عوامل ایجاد ارتباط و تأثیر آن بر مخاطب است؛ چنان­که آرایه­ی مذکور در آغاز، میانه وپایان قالب­هایی چون قصیده، قطعه، ترکیب بند، ترجیع بند، رباعی وغزل باشیوه­های گوناگون و با درنظر گرفتن تمهیدات وشگردهایی ویژه، به کار ­رفته ­است.از این رو، قالب شعری به عنوان یکی از عناصر زیباساز و تأثیرگذار طلب در بافت شعرو نیزچگونگی قرارگرفتن حسن طلب در آن،از عوامل زیبایی و هنری بودن این آرایه­ی ادبی به­شمار می­روند؛ بنابراین، در این­مقاله تلاش شده تا سیرکارکردی را که حسن طلب در قالب-­های شعری از آغاز تا قرن هشتم هجری سپری کرده است­ و جایگاه آن در قالب­های مورد استفاده و میزان کاربرد آن را در هریک از آن قالب­های شعری در هر دوره­، با نگاهی تحلیلی و آماری، بر پایه­ی دیوان­های شعری شانزده تن از شاعران برجسته­ی شعر فارسی بررسی شود. قالب قصیده با شیوه­های متنوع، بیشترین کاربرد را دارد پس ازآن به­ترتیب قالب­های قطعه، غزل، رباعی، ترجیع­بند وترکیب بند و به یک نسبت  مثنوی و مسمّط تحت تأثیر ویژگی­های خاص این آرایه­ی ادبی، به­کار رفته­است.

حسن‌طلب, مقتضای حال, قالب شعری, قصیده, قطعه, رباعی