معصومه باقری حسن کیاده - استادیار، دانشگاه شهید باهنر کرمان

شواهد زیادی در شاهنامه و متون دورۀ میانه وجود دارد که نشان می‌دهد گیو، پهلوان بزرگ شاهنامه سرشتی ایزدینه دارد و ریشه‌های او به عصر کهن هندوایرانی باز می‌گردد. ویو، ایزد باد، از خدایان ارتشتار هندوایرانی است که در فرهنگ ایرانی دو پاره شد و پارۀ نیک آن وایِ وه نام گرفت. در برخی از داستان‌های شاهنامه که گیو در آنها نقش اصلی دارد مانند آوردن کیخسرو از توران به ایران، تسخیر دژ بهمن و نبرد کاس‌رود نشان می‌دهد که این شباهت‌ها فراتر از یک رابطۀ تصادفی است و ریشه در سرشت یگانۀ ویو و گیو دارد. در این داستان‌ها، پارة دیگر ویو، وای بد به صورت بادهای سرد و مرگزا، اهریمن و افراسیاب در برابر گیو قرار می‌گیرد. همچنین، قوانین حاکم بر تحولات واجی نشان می‌دهد که واژة ویو در گذر زمان می‌تواند به واژۀ گیو دگرگون شود که خود تأییدی بر فرض این پژوهش است.

گیو, شاهنامه, ویو, رام‌یشت, حماسه, اسطوره