محمدحسین منتظریون - شرکت مدیریت منابع آب ایران
موسی امین نژاد - شرکت مدیریت منابع آب ایران

سدهای مخزنی به منظور غلبه بر اثرات نامتوازن زمانی و مکانی بارشها و نیز فائق آمدن بر اثرات خشکسالی، کنترل سیلاب و تامین مطمئن نیاز های آبی با ظرفیت تنظیم مورد نظر احداث می شوند. عموما پایان عمر مفید سدها با کاهش و به حداقل رسیدن ظرفیت ذخیره آنها در اثر تجمع رسوبات محاسبه می گردد. بهره برداری پایدار با حداکثر توان ظرفیت سدها علاوه بر کنترل پارامترهای پایداری، نگهداری و تعمیراتی سد، شدیدا تابع کنترل و تخلیه بموقع رسوبات ورودی به مخازن می باشد. مدیریت وکنترل رسوبات ورودی به مخازن سدها علاوه بر پیامدهای زیست محیطی و فرسایش و گرفتگی مجاری تخلیه، از نظر افزایش ظرفیت ذخیره و کنترل سیلاب مخزن نیز بسیار اهمیت دارد. دراین مقاله سعی شده است تا با بررسی آماری رسوب مخازن سدها، پیامدهای آن از نظر فرسایش خاک و کاهش ظرفیت ذخیره مخازن به همراه تحلیل روشهای مدیریتی حاکم بر مدیریت رسوب در کشور و راهکارهای کنترل آن ارائه شود. بر اساس این تحقیق متوسط رسوبگذاری ویژه سالانه حوضه های آبخیز سدهای کشور حدود 7,9 تن در هکتار است و سالانه حدود 218 میلیون مترمکعب از ظرفیت مخازن سدها در اثر تجمع رسوب از دست می رود

فرسایش، رسوب گذاری، آبخیزداری، سدها، رسوب