حمید حاتمی ملکی
رضا درویش زاده
زینب محسنی

آفتابگردان از جمله مهمترین محصولات دانه روغنی می باشد. بررسی تنوع ژنتیکی و گروه بندی ژنوتیپ ها و لاین ها از مهمترین عوامل پیشبرد برنامه‌های به نژادی گیاهی است. در این مطالعه، تنوع ژنتیکی و گروهبندی تعدادی از لاین های پیشرفته اصلاحی آفتابگردان حاصل از برنامه های اصلاحی مختلف، با استفاده از نشانگرهای ISSR انجام شد. تعداد 15 آغازگر ISSR از میان 21 آغازگر با تکثیر مناسب در واکنش زنجیره ای پلی مراز برای انگشت نگاری لاین های آفتابگردان استفاده شدند. در مجموع تعداد 70 نوار بوسیله آغازگرهای ISSR تکثیر شد که تعداد 27 نوار در بین تمام لاین­ها یک شکل و 43 نوار چندشکل بودند. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار محتوای اطلاعات چندشکل مربوط به آغازگر 807 UBC (4/0) و کمترین مقدار آن مربوط به آغازگر 804 UBC (15/0) می باشد. با استفاده از ضریب تشابه دایس، کمترین شباهت (65/0) بین لاین های SF25 با SF278 و بیشترین شباهت (93/0) بین دو لاین HA336 و SF315 مشاهده شد. تجزیه خوشه ای بر اساس الگوریتم UPGMA لاین­های مورد مطالعه را در 8 گروه قرار داد. با توجه به نتایج تجزیه به مختصات اصلی، هر مولفه درصد کمی از تغییرات را توجیه می نمود که این امر نشان دهنده پراکنش ژنومی مناسب آغازگرهای ISSR در این تحقیق بود.

نشانگر ISSR, محتوای اطلاعات چندشکلی, تجزیه خوشه ای, تجزیه به مختصات اصلی