محمدرضا حسین زاده
مسعود شمس بخش
کاظم پور اوصالو

ویروس پیچیدگی زرد برگ گوجه فرنگی , TYLCV) Tomato yellow leaf curl virus) به همراه ده گونه ویروسی و نژادهایشان که به ویروس­های شبه TYLCV معروفند عامل خسارت به گوجه فرنگی (Solanum lycopersicum L.) در مناطق گرمسیر، نیمه گرمسیر و معتدل دنیا می باشند. در این بررسی تعداد سه جدایه TYLCV-IL از گیاهان تاتوره در منطقه بجنورد همسانه سازی و ژنوم کامل آنها تعیین توالی گردید.  توالی اسید نوکلئیک ژنوم کامل آنها به همراه تعداد نه جدایه TYLCV-IL  گزارش شده ازایران و هشت  توالی سایر ویروس­های Begomovirus گوجه فرنگی از ایران  و سایر مناطق دنیا  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج فیلوژنی جدایه­ها نشان داد که تکامل جمعیت نژاد TYLCV-IL در ایران وابسته به جغرافیا بوده و صرفنظر از گونه میزبان واریانت­های شمال شرق و جنوب ایران به طور مجزا در دو زیرگروه جداگانه قرار گرفتند. جدایه TYLCV-IL[IR:Sh40:07], GUO76444 از منطقه شیراز با هیچکدام از جمعیت­های شمال شرق و جنوب ایران گروه بندی نشد. این جدایه با نژاد تیپ TYLCV-IL گزارش شده از فلسطین اشغالی قرابت نزدیکی داشته و با یکدیگر در یک زیر گروه مجزا قرار گرفتند. نتایج تجزیه فیلوژنی نشان داد که این جدایه از نظر تکاملی به عنوان پل ژنتیکی بین جدایه­های TYLCV-IL حوزه مدیترانه­ای و ایران محسوب می­شود. این اولین گزارش از گیاه تاتوره به عنوان میزبان  نژاد TYLCV-IL  در ایران و همچنین حضور این نژاد ویروسی در منطقه بجنورد و استان خراسان شمالی  می­باشد

TYLCV-IL, خراسان شمالی, بگوموویروس