امیر آراسته فر
علی ریاحی مدوار
مسعود توحیدفر
کبری یوسفی

      تا­کنون اثرات عصاره مخمر بر خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهان مختلف به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. در این تحقیق، میزان بیان ژن ایزوفلاون سینتاز (IFS)، محتوی فلاونوئیدی و آنتوسیانین و همچنین فعالیت برخی آنزیم­های آنتی اکسیدان در گیاهچه­های 9 روزه سویا تحت تیمار با غلظت­های مختلف (0، 1/0، 2/0 و 5/0 درصد) عصاره مخمر در بازه­های زمانی 8 و 16 ساعت مورد مطالعه قرار گرفت. سویا گیاهی یکساله از خانواده نخود است. دانه­های این گیاه سرشار از ترکیبات ایزوفلاونوئیدی (جنیستئین و دیدزین) می­باشد که از پیش ماده فلاونونی توسط آنزیمIFS  تولید می­شوند. نتایج نشان دهنده افزایش محتوی فلاونوئید­ها و آنتوسیانین و همچنین بیان ژن ایزوفلاون سینتاز و محتوی پروتئین کل گیاهچه­های تیمار شده با این الیسیتور در تمامی غلظت­ها در مقایسه با گیاه شاهد است که در  تیمار بمدت 16 ساعت بیشتر از زمان 8 ساعت می­باشد. از طرف دیگر، فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان شامل سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و پراکسیداز در گیاهان تیمار شده بطور معنی­داری نسبت به گیاه شاهد افزایش یافته است که در تیمار بمدت 8 ساعت در مقایسه با زمان 16 ساعت بیشتر می­باشد. در مجموع چنین استنباط می­شود که عصاره مخمر باعث اعمال نوعی تنش اکسیداتیو در گیاهچه­ها شده است. در این شرایط، بمنظور کاهش رادیکال­های آزاد در زمان 8 ساعت تیمار، سیستم آنتی­اکسیدان آنزیمی فعالتر بوده درحالیکه در زمان 16 ساعت تیمار، بیشتر سیستم آنتی­اکسیدان غیرآنزیمی (فنیل پروپانوئیدی) وارد عمل می­شود. لذا بنظر می­رسد، تیمار گیاه به مدت  16 ساعت با این الیسیتور، زمانی مناسب جهت تحریک بیان ژن­ها و همچنین سنتز مواد موثره می­باشد.

ایزوفلاونوییدها, ایزوفلاون سینتاز, سویا, عصاره مخمر