جایگاه و طبقات اجتماعی زنان در پیکرنگاری درباری قاجار

در اوایل دوره ی قاجار تحولات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی باعث تغییر نگرش هنری نقاشان درباری شد. در واقع سفرهای مکرّر شاهان و درباریان به فرنگ و روابط گسترده با اروپا بر وضعیت زنان و حضور آنها در آثار هنری این دوره تأثیر عمیق گذاشت. عمده آثار این دوره شامل نقاشیهای رنگروغن به سبک پیکرنگاری درباری است که در این پژوهش تأکید بر پرده های تفننی درباری »تک پیکره زن« بوده تا بدین ترتیب جایگاه و طبقات اجتماعی زنان در زمان حکومت سه پادشاه نخست قاجار آقامحمّدخان(، فتحعلیشاه ومحمّدشاه) از طریق نمایش حالات، پوشش، جواهر و زیورآلات و اشیاء پیرامونشان مشخص شود. یافته ها نشان داد که بخش وسیعی از زنان به تصویر در آمده در تابلوهای تمامقد ابتدا منقوش به زنان حرمسرا، شاهزاده خانوم ها و همسرِ درباریان است و سپس زنان با مضمون رقصنده، نوازنده، رامشگر، آکروباتباز و کنیزک در حرمسرای شاهی بوده اند.

Keywords:

تک پیکره زن , پیکرنگاری درباری , طبقات اجتماعی زنان , نیمه ی نخست مکتب قاجار