نگار علیزاده - کارشناسی ارشد تصویر سازی، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران
لاله خرازیان - استاد یار دپارتمان هنر، دانشکده الزهرا، دانشگاه فنی حرفه ای استان خراسان رضوی _ ایران.

چهارچوب بنیادی نظام اندیشه اسماعیلیه و تمایز سنتهای فکری و عقلانی شکل مأنوس خود را از همان دوران بنیادی سلسله دارد. تنها تعداد معدودی از متون و نوشته های آنها باقی مانده است و تعداد زیادی از کتب ادبی و نوشته های قرامطه در طی جنگها از بین رفته و تنها امکان این وجود دارد که شرحی کلی از تعالیم بنیادی این سلسله ارائه داد. در میان چهره های این سلسله، حسن صباح نخستین داعی دیلمان رودبار- الموت در تاریخ میانه ایران می درخشد. وی در تحولات سیاسی و فرهنگی و اجتماعی ایران در نیمه دوم سده پنجم قمری (یازدهم میلادی) حضوری پر رنگ داشت. حسن صباح نماینده جریان نو در پهنه تحولات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دوران سلجوقیان است. وی با تاسیس نهضت نزاری و تاسیس الموت جایگاهی در خور تامل در تاریخ آن دوران رقم زده است.منابع، سخن ها، ابهامات و تعصبات و قضاوت ها سبب شده نهضت حسن صباح و شخصیتش در هاله ای از ابهامات رخ بنماید و کمتر به وجوه شخصیتی و اندیشه نوین او پرداخته شود. نگاه پرسش گرانه درباره این شخصیت دیدگاهی چند بعدی را طلب میکند؛ در این پژوهش به جنبه سیاستمداری و اندیشه نوینی که سبب کیاست او شده است پرداخته و او را فقیه و پیشوای شریعت اسماعیلیه دانسته که در دوران پیشوایی خود نهضت نزاری و پایگاه سیاسی خود الموت را هیچ گاه رها نکرده است. بی گمان شناخت وجود چنین شخصیتی در تاریخ سیاسی سده پنجم قمری که دانا به علوم سیاسی و آشنا وجوه تعلیم مبارزان حقیقی برای حفظ و گسترش نهضت نزاری است در خور توجه و تامل میباشد.

تاریخ ، حسن صباح، نهضت نزاری