داود دانشور فضلی - دانش آموخته دکترای زمین شناسی تکتونیک – دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

به منظور تحلیل ساختاری و تعیین تنش اصلی منطقه که لازمه هر کار عمرانی وسازه های صنعتی است، می بایستی بتوان بین ساخت های مختلف ارتباط ایجادکرد و در مقیاس ناحیه ای قابل توجیه باشد و با مدل های قبلی سازگاری داشته یا مدلی منطقه ارائه گردد. ناحیه مورد مطالعه، بخشی از اسکلت کوهزائی البرز را تشکیل می دهد. که پروژه های عمرانی متعددی نظیر راه آهن، بزرگراه، سد و.. دراین منطقه احداث شده و یا در حال احداث هستند اما نکته مهم اینجاست که این منطقه همانند سایر مناطق رشته جبال سراسری البرز شدیداً چین خورده و دچار شکستگی های گسله، فروافتادگی، لغزش و رانش گردیده است. در نتیجه چین خوردگی ناودیس ها و تاقدیس هایی در رسوبات و رخساره های رسوبات غلبه منطقه را تشکیل می دهند. چین خوردگی در منطقه مورد مطالعه در انواع سنگ ها دیده می شود. اما فراوانی قابل ملاحظه ای در نزدیکی مسیر ریل خط آهن ندارد. فراوان ترین گسل های منطقه از انواع تراستی و تراستی با مولفه چپ گرد می باشند. گسل های چپ گردبا مولفه معکوس وراستا لغز نیزدر رده های بعدی قرار دارند. به ندرت در منطقه گسل های مشکوک به نرمال به صورت محلی و یا راستا لغز راست گرد دیده می شود. گسل های منطقه اغلب دارای روند شرقی ـ غربی و شمال غربی ـ جنوب شرقیمی باشند. شواهد ساختاری و لیتولوژیکی نشان می دهند که منطقه تحت رژیم فشارشی وترافشارشی قرار دارد. حرکت صفحه غربی و چرخش حوضه خزر یا کاسپین را محققین مختلف به عنوان دوعامل ایجادکننده ساختارهای منطقه می دانند. مطالعات گذشته نیز علت انحنا و کج شدگی روند البرز (شرقی ـ غربی به شمال غرب ـ جنوب شرق) را به برخورد حوضه کاسپین نسبت به البرز می دانند. اما شواهد این مطالعه وجود ساختاری خطی مانند دسته گسل امتداد لغز موازی با راستای تقریباً شمالی جنوبی را تایید می کند. شاید بتوان حرکت به سمت شمال غرب حوضه خزر و ایجاد پارگی در پوسته در منطقه البرز غربی را عامل ایجاد این گسل های احتمالی دانست.

البرز غربی، توف، کواترنری، چین خوردگی، گسل، شکستگی، نقشه پراکندگی سل ها