مهین ظهیری - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مترجمی زبان عربی
سیدمهدی نوری کیذقانی - استادیار زبان و ادبیات عرب دانشگاه حکیم سبزواری

شعر معاصر فارسی و عربی در دو سطح محتوایی و ساختاری شباهت‌های قابل‌توجهی دارد و مراحل و تحولات ادبی مشابهی را پشت سر گذاشته است. محمدتقی بهار و سید قطب هردو نماینده یک دوره تاریخی مشابه در ایران و جهان عرب و از شاعران و ادبای نام‌آور دوره اول شعر معاصر فارسی و عربی به شمار می رود و تشابه بارزی میان مضامین شعری آن‌ها به چشم می‌خورد؛ مهم‌ترین این تشابهات، تشابه در مضامین سیاسی می‌باشد چراکه هم سید قطب و هم محمدتقی بهار در کنار فعالیت ادبی، از فعالان سیاسی دوره خود بوده‌اند و این فعالیت سیاسی بازتاب ویژه‌ای در دفتر شعری آن‌ها دارد، خاصه آنکه هردو شاعر از شرایطی سیاسی مشابه و جور استبداد حاکم در زمانه خود رنج ‌برده‌اند و حتی هردو به زندان هم افتاده‌اند. هر دو شاعر محل بحث ما، متعلق به دوره نخست شعر معاصر پارسی و عربی هستند و شعر آن‌ها در موضوعات سیاسی تشابهات بسیاری دارد، مقاله حاضر به شیوه تطبیقی به بررسی مضامین سیاسی مشترک در شعر ملک‌الشعرای بهار و سید قطب می‌پردازد؛ از مهم‌ترین مضامین مشابه می‌توان به ستایش آزادی، میهن‌دوستی، دعوت به اتحاد و یکپارچگی، انتقاد از جهل مردم، دعوت به جهاد در برابر دشمن و انتقاد از بی‌عدالتی حاکمان اشاره کرد که در متن مقاله با شواهد شعری تحلیل و تبیین شده است

ادبیات تطبیقی, ملک‌الشعرای بهار, سید قطب, مضامین سیاسی