حوزه خزر به دلیل ویژگی های فرهنگی و جغرافیایی بازیگران مستعد تأثیرگذاری بازیگران متعددی است. اهمیت ویژه این منطقه در نظام بین الملل توجه بسیاری از قدرت های فرامنطقه ای را به سوی خود جلب نموده که هر کدام از این بازیگران به نوعی خواهان حضور در آن هستند. بازیگران ساحلی حوزه خزر نیز طی سالیان پس از فروپاشی شوروی، به بازتعریف ویژگی های هویتی و منافع ملی در چارچوب مرزهای سرزمینی شان پرداخته اند. هر یک از بازیگران ساحلی در ساختار ژئوپلیتیک خزر می توانند جایگاه خود را ارتقاء دهند و بر سایرین تاثیرگذار باشد. علاوه بر این، ژنوم های هر یک از آنها به دو صورت طبیعت پایه ـ انسان پایه و مثبت ـ منفی است که برخی فعال و برخی دیگر منفعل هستند. از این رو، سؤال اصلی پژوهش این است که ساختار و ژنوم های ژئوپلیتیک کشورهای ساحلی حوزه خزر چه تأثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ پژوهش حاضر با هدف کاربردی و در پیش گرفتن رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای به بررسی موضوع پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می دهد هر یک از بازیگران ساحلی خزر ویژگی های اجتماعی ـ سیاسی مختص به خورد را دارند که از طریق آنها ضمن شکل دهی به ذهنیت کارگزاران، به تصمیم گیری در این ساختار ژئوپلیتیک می پردازند.