بررسی تحول کارست در منطقه زاگرس

سرزمین ایران گرچه در قلمرو خشک کره زمین واقع شده است ولی به دلایل مختلف مانند وجود نهشته های کربناته ادوار مختلف زمین شناسی، تکتونیزه شدن سنگهای کربناته ناشی از همگرایی صفحات مجاور، چین خوردگی سنگهای کربناته که منجر به تشکیل رشته کوههای مرتفع شده است و همچنین بهره مندی کوههای حاشیه ای از بادهای باران آور غربی، از پهنه های کارستی قابل توجهی برخوردار است. به طوری که در ایران علاوه بر غارها، توسعه یافته ترین اشکال کارست یعنی تشکیل دشتهای کارستیpolje نیز قابل مشاهده است. یکی از پهنه هایی که از نظر تحول کارست قابل توجه است رشته کوههای حاشیه جنوبغرب و غرب کشور موسوم به زاگرس است. بررسی نقشه های زمین شناسی در مقیاس 1/100000 حاکی از این است که از مساحت 421250 کیلومتری پهنه زاگرس حدود 104537 کیلومتر مربع از پهنه زاگرس را سنگهای کربناته در انواع مختلف اشغال کرده است. در این نوشتار با استفاده ازGIS و با در نظر گرفتن دو متغیر نوع سازند کربناته و فاصله از گسل و سپس انطباق آنها با نقشه های پراکندگی غارها و تراکم شبکه زهکشی به عنوان شاخص های تحول کارست، کارست منطقه زاگرس از نطر تحول کارست بررسی شده است. مبنای تقسیم بندی نیز بر اساس سه نوع کارست تحول یافته (کاملholokarst کارست نارس merokarst و کارست بینابینtransitional در نظر گرفته شده است. نتایج این بررسی نشان می دهد که حدود 69228 کیلومتر مربع از مساحت زاگرس از کارست کامل، حدود 4102 کیلومترمربع کارست نارس و حدود 31207 کیلومترمربع نیز کارست بینابین پوشیده شده است.

Keywords:

زاگرس , پهنه بندی , کارست GIS